2013-08-02
.jpg)
خه‌م وخه‌فه‌ت دووچارى چه‌ندین نه‌خۆشیت ده‌كاته‌وه
خه‌م وخه‌فه‌ت دووچارى چه‌ندین نه‌خۆشیت دهكاتهوهپڕۆفیسۆرێكی ده‌روونی له زانكۆیه‌كی ئه‌مریكا ده‌لێت" پێویسته باڵانسێك بۆ كێشهو ناخۆشییه‌كانت بدۆزیته‌وه، ئه‌گه‌رنا كاریگه‌رییه‌كی زۆری ده‌بێت له‌سه‌ر ته‌ندروستی تۆ و تووشی چه‌ندین نه‌خۆشیت ده‌كات كه په‌یوه‌ستن به‌خه‌مبارییه‌وه، هه‌روه‌ها نه‌خۆشییه‌كانی دڵ له‌و كه‌سه‌دا زیاتر ده‌بێت.
باشتروایه خۆت به‌دووربگریت له‌و شتانه‌ی كه بوونه‌ته هۆی خه‌م خواردن‌و دڵ ته‌نگبوونت، به‌وه‌ی له‌سه‌ر وه‌ره‌قه‌یه‌ك هه‌موو ئه‌و شتانه بنوسرێنه‌وه، له‌پاشاندا بدڕێنرێت‌و فڕێ بدرێت، تاوه‌كو له‌و خه‌م‌و ترسه‌دا نه‌مێنن‌و بیربكه‌نه‌وه ئه‌وه‌ی بوو ته‌واو، سه‌یری پێش خۆتان بكه‌ن‌و پلان بۆ داهاتوو دابنێن.
هه‌روه‌ها قسه‌كردن له‌باره‌ی كێشه‌كانتان له‌گه‌ڵ كه‌سێكی دڵسۆز‌و نهێنی پارێزدا، ده‌بێته هۆی كه‌مكردنه‌وه‌ی خه‌فه‌ت.
خه‌فه‌ت‌و بێتاقه‌تی ته‌نها بێزاركه‌رێك نییه له‌ژیان‌و ڕۆژانه‌ت لێ سه‌خت بكات، به‌ڵكو ده‌بێته هۆی دروستبوونی چه‌ندین نه‌خۆشی، كاتێك ده‌ڵێن سه‌یری پێش خۆت بكه، هه‌رچه‌نده ئامۆژگاریه‌كی باشه، به‌ڵام وا ئاسان نییه به‌هۆی ئه‌وه‌ی مرۆڤه‌كان به‌تایبه‌تی بیر له‌به‌سه‌رهاته‌كانی ڕابردوویان ده‌كه‌نه‌وه تاوه‌كو داهاتوو.
هه‌ڵسوكه‌وتی مرۆڤیش به‌گوێره‌ی ئه‌و كێشانه‌ی كه هه‌یه‌تی ده‌گۆڕدرێت، كاریگه‌ریی خه‌فه‌ت زیاتره له‌سه‌ر گه‌نجه‌كان كه ته‌مه‌نیان له (25 بۆ 65) ساڵیدایه، چونكه به‌ساڵاچووان لهكێشهو هه‌ڵه‌ی ڕابردوویان ده‌رسیان وه‌رگرتووه‌‌و ڕاستكردنه‌وه‌یان بۆ كردووه، هه‌روه‌ها به‌چه‌ند ئامانجێكی خۆشیان گه‌یشتوون.
هۆکارەکانی شکست هێنانی ژیانی هاوسەری
هۆکارەکانی شکست هێنانی ژیانی هاوسەری
ژیانی هاوسه‌رگیریی نێوان دوو مرۆڤ، ژیانێكی ساده‌‌و ئاسان نییه، به‌ڵكو پێكه‌وه‌ژیان‌و پێكه‌وه‌هه‌ڵكردنی دوو مرۆڤه كه هه‌ریه‌كه‌یان له‌جیهانێكه‌وه هاتوون‌و گه‌وره‌بوون‌و ئێستا له‌ژێر سه‌قفێكدا پێكه‌وه كۆده‌بنه‌وه. له‌وانه‌یه ئه‌م ژیانه، تووشی ته‌نگه‌چه‌ڵه‌مه‌‌و ئه‌گه‌ری لێكهه‌ڵوه‌شان ببێته‌وه. چ هۆكارێك واده‌كات ژیانی هاوسه‌ریی هه‌ڕه‌شه‌ی جیابوونه‌وه‌ی له‌سه‌ر بێت؟، ئه‌مه، له‌م باسه‌دا وه‌ڵام ده‌درێته‌وه. ژن‌و مێردان هه‌میشه سكاڵای ئه‌وه‌یان هه‌یه كه ناتوانن ڕێگه‌یه‌كی لێكتێگه‌یشتنی باش له‌نێوان خۆیاندا بدۆزنه‌وه، ئه‌مه‌ش واده‌كات كه ئه‌ركێكی ئاسان نه‌بێت په‌یوه‌ندیی هاوسه‌رگیریی به‌شێوه‌یه‌كی جێ ڕه‌زامه‌ندیی هه‌ردووكیان دروست بكه‌ن. “تاریق مسته‌فا” پسپۆڕی بواری گه‌شه‌پێدانی مرۆییه، ئه‌و پێیوایه په‌یوه‌ندیی هاوسه‌رگیریی ده‌بێت له‌سه‌ر ڕێگای سۆز‌و خۆشه‌ویستیی بچێت به‌ڕێوه، به‌ڵام چه‌ندین ڕێگر هه‌ن كه وا ده‌كه‌ن ژیان، خۆشیی‌و ڕازاوه‌یی خۆی له‌ده‌ست بدات‌و ببێته دۆزه‌خێك كه هه‌موو رۆژێك دووباره‌‌و چه‌ند باره ببێته‌وه. له‌وانه‌شه ئه‌و هۆكارانه، شتگه‌لێكی بچووك بن، به‌ڵام ژن‌و مێرد نازانن چییه، یان ده‌یزانن به‌ڵام خۆیانی لێ بێئاگا ده‌كه‌ن. ئه‌مه‌ی خواره‌وه، 13 هۆكاره بۆ خراپبوونی په‌یوه‌ندیی هاوسه‌رگیریی: 1. ناكۆكیی‌و شه‌ڕه‌ده‌نگی ڕۆژانه كه له‌وانه‌یه سروشتی یه‌كێك له‌ژن‌و مێرده‌كه بێت. 2. پشتگوێخستنی لایه‌كیان له‌لایه‌ن ئه‌وی دیكه‌یانه‌وه، به‌مه‌به‌ست بێت یان بێ مه‌به‌ست. 3. خراپ به‌ڕێوه‌بردنی په‌یوه‌ندیی نێوانیان، یان به‌ڕێوه‌بردنی به‌شێوه‌یه‌كی لاسه‌نگ، وه‌ك ئاره‌زووی زۆری یه‌كێكیان بۆ ئه‌وی دیكه، یان دووركه‌وتنه‌وه‌ی زۆر‌و بێ پاساوی یه‌كێكیان له‌وی دیكه‌یان. 4. سه‌ربه‌خۆبوونی یه‌كێكیان له‌داهاتدا، واته یه‌كێكیان وه‌ك سه‌ربه‌خۆ بۆ خۆی بژی وه‌هابێت، ئه‌گه‌رچی هه‌ردووكیان له‌ژوورێكدا پێكه‌وه بژین. 5. بردنه ده‌ره‌وه‌ی نهێنیی ماڵ بۆ كه‌س‌وكار‌و هاوڕێیان، ئه‌گه‌رچی بۆ ئامۆژگاریی‌و په‌ندوه‌رگرتنیش بێت. 6. به‌شدارپێكردنی لایه‌نی سێهه‌م له‌كێشه‌كانی نێوان خۆیاندا. 7. نه‌مانی خۆشه‌ویستیی‌و نه‌زانینی چۆنیه‌تی ده‌ربڕینی ئه‌و خۆشه‌ویستییه بۆ یه‌كتر به‌ڕێگای جۆربه‌جۆر. 8. به‌ئه‌نقه‌ست پشتگوێخستنی بۆنه گرنگه‌كان، كه بۆ هه‌ردووكیان جێی گرنگیی بێت. 9. ڕێزنه‌گرتن له‌یه‌كتریی‌و به‌سووك سه‌یركردنی تواناكانی یه‌كتر. 10. سه‌رزه‌نشتی زۆر‌و ده‌رخستنی كه‌م‌وكوڕیی به‌شێوه‌یه‌كی به‌رده‌وام، هه‌میشه باسكردنی لایه‌نه خراپه‌یه‌كانی یه‌كێكیان له‌لایه‌ن ئه‌وی دیكه‌یانه‌وه. 11. زۆركردن له‌مێرد له‌لایه‌ن ژنه‌كه‌وه به‌وه‌ی كه زیاد له‌توانای ماددیی خۆی، ئه‌ركی بدات به‌سه‌ردا. 12. شوێنكه‌وتنی ئاره‌زوو‌و خیانه‌تی هاوسه‌رگیریی كه مێرده‌كه ئه‌نجامی بدات. 13. هه‌ڕه‌شه‌ی ته‌ڵاق، كه زۆربه‌ی جار مێرد وه‌ك شمشێرێك له‌سه‌ر ملی ژنه‌كه‌ی دایده‌نێت. یان به‌رده‌وام داواكردن له‌ژن كه بڕواته‌وه بۆ ماڵی باوكی. ئه‌م هه‌ڕه‌شانه زۆر به‌خێرایی ژیانی هاوسه‌ریی كۆتایی پێده‌هێنێت‌و تێكی ده‌دات. به‌هیوای ئه‌وه‌ی، به‌دوور بن له‌م كێشانه. سه‌رچاوه: رۆژنامه‌ی “الیوم السابع”ی میسریی
ژیانی هاوسه‌رگیریی نێوان دوو مرۆڤ، ژیانێكی ساده‌‌و ئاسان نییه، به‌ڵكو پێكه‌وه‌ژیان‌و پێكه‌وه‌هه‌ڵكردنی دوو مرۆڤه كه هه‌ریه‌كه‌یان له‌جیهانێكه‌وه هاتوون‌و گه‌وره‌بوون‌و ئێستا له‌ژێر سه‌قفێكدا پێكه‌وه كۆده‌بنه‌وه. له‌وانه‌یه ئه‌م ژیانه، تووشی ته‌نگه‌چه‌ڵه‌مه‌‌و ئه‌گه‌ری لێكهه‌ڵوه‌شان ببێته‌وه. چ هۆكارێك واده‌كات ژیانی هاوسه‌ریی هه‌ڕه‌شه‌ی جیابوونه‌وه‌ی له‌سه‌ر بێت؟، ئه‌مه، له‌م باسه‌دا وه‌ڵام ده‌درێته‌وه. ژن‌و مێردان هه‌میشه سكاڵای ئه‌وه‌یان هه‌یه كه ناتوانن ڕێگه‌یه‌كی لێكتێگه‌یشتنی باش له‌نێوان خۆیاندا بدۆزنه‌وه، ئه‌مه‌ش واده‌كات كه ئه‌ركێكی ئاسان نه‌بێت په‌یوه‌ندیی هاوسه‌رگیریی به‌شێوه‌یه‌كی جێ ڕه‌زامه‌ندیی هه‌ردووكیان دروست بكه‌ن. “تاریق مسته‌فا” پسپۆڕی بواری گه‌شه‌پێدانی مرۆییه، ئه‌و پێیوایه په‌یوه‌ندیی هاوسه‌رگیریی ده‌بێت له‌سه‌ر ڕێگای سۆز‌و خۆشه‌ویستیی بچێت به‌ڕێوه، به‌ڵام چه‌ندین ڕێگر هه‌ن كه وا ده‌كه‌ن ژیان، خۆشیی‌و ڕازاوه‌یی خۆی له‌ده‌ست بدات‌و ببێته دۆزه‌خێك كه هه‌موو رۆژێك دووباره‌‌و چه‌ند باره ببێته‌وه. له‌وانه‌شه ئه‌و هۆكارانه، شتگه‌لێكی بچووك بن، به‌ڵام ژن‌و مێرد نازانن چییه، یان ده‌یزانن به‌ڵام خۆیانی لێ بێئاگا ده‌كه‌ن. ئه‌مه‌ی خواره‌وه، 13 هۆكاره بۆ خراپبوونی په‌یوه‌ندیی هاوسه‌رگیریی: 1. ناكۆكیی‌و شه‌ڕه‌ده‌نگی ڕۆژانه كه له‌وانه‌یه سروشتی یه‌كێك له‌ژن‌و مێرده‌كه بێت. 2. پشتگوێخستنی لایه‌كیان له‌لایه‌ن ئه‌وی دیكه‌یانه‌وه، به‌مه‌به‌ست بێت یان بێ مه‌به‌ست. 3. خراپ به‌ڕێوه‌بردنی په‌یوه‌ندیی نێوانیان، یان به‌ڕێوه‌بردنی به‌شێوه‌یه‌كی لاسه‌نگ، وه‌ك ئاره‌زووی زۆری یه‌كێكیان بۆ ئه‌وی دیكه، یان دووركه‌وتنه‌وه‌ی زۆر‌و بێ پاساوی یه‌كێكیان له‌وی دیكه‌یان. 4. سه‌ربه‌خۆبوونی یه‌كێكیان له‌داهاتدا، واته یه‌كێكیان وه‌ك سه‌ربه‌خۆ بۆ خۆی بژی وه‌هابێت، ئه‌گه‌رچی هه‌ردووكیان له‌ژوورێكدا پێكه‌وه بژین. 5. بردنه ده‌ره‌وه‌ی نهێنیی ماڵ بۆ كه‌س‌وكار‌و هاوڕێیان، ئه‌گه‌رچی بۆ ئامۆژگاریی‌و په‌ندوه‌رگرتنیش بێت. 6. به‌شدارپێكردنی لایه‌نی سێهه‌م له‌كێشه‌كانی نێوان خۆیاندا. 7. نه‌مانی خۆشه‌ویستیی‌و نه‌زانینی چۆنیه‌تی ده‌ربڕینی ئه‌و خۆشه‌ویستییه بۆ یه‌كتر به‌ڕێگای جۆربه‌جۆر. 8. به‌ئه‌نقه‌ست پشتگوێخستنی بۆنه گرنگه‌كان، كه بۆ هه‌ردووكیان جێی گرنگیی بێت. 9. ڕێزنه‌گرتن له‌یه‌كتریی‌و به‌سووك سه‌یركردنی تواناكانی یه‌كتر. 10. سه‌رزه‌نشتی زۆر‌و ده‌رخستنی كه‌م‌وكوڕیی به‌شێوه‌یه‌كی به‌رده‌وام، هه‌میشه باسكردنی لایه‌نه خراپه‌یه‌كانی یه‌كێكیان له‌لایه‌ن ئه‌وی دیكه‌یانه‌وه. 11. زۆركردن له‌مێرد له‌لایه‌ن ژنه‌كه‌وه به‌وه‌ی كه زیاد له‌توانای ماددیی خۆی، ئه‌ركی بدات به‌سه‌ردا. 12. شوێنكه‌وتنی ئاره‌زوو‌و خیانه‌تی هاوسه‌رگیریی كه مێرده‌كه ئه‌نجامی بدات. 13. هه‌ڕه‌شه‌ی ته‌ڵاق، كه زۆربه‌ی جار مێرد وه‌ك شمشێرێك له‌سه‌ر ملی ژنه‌كه‌ی دایده‌نێت. یان به‌رده‌وام داواكردن له‌ژن كه بڕواته‌وه بۆ ماڵی باوكی. ئه‌م هه‌ڕه‌شانه زۆر به‌خێرایی ژیانی هاوسه‌ریی كۆتایی پێده‌هێنێت‌و تێكی ده‌دات. به‌هیوای ئه‌وه‌ی، به‌دوور بن له‌م كێشانه. سه‌رچاوه: رۆژنامه‌ی “الیوم السابع”ی میسریی
2013-07-31
ئه‌و خاڵانه‌ی هاوڕێیه‌تی به‌هێز ده‌که‌ن
ئه‌و خاڵانه‌ی هاوڕێیه‌تی به‌هێز ده‌که‌ن
له‌م جیهانه پڕ له گیروگرفته‌دا، بوونی هاوڕێیه‌کی راسته‌قینه بۆته یه‌کێک له خاڵه پێویسته‌کان بۆ زیاتر به‌خته‌وه‌ربوون و سه‌رکه‌وتنی مرۆڤ. هه‌ر له‌م جیهانه‌شدا، بوون به هاوڕێیه‌کی راسته‌قینه و دۆزینه‌وه‌ی هاوڕێی راسته‌قینه‌ش کارێکی وا ئاسان نیه. هاوڕێی راسته‌قینه ده‌بێ له‌سه‌ر بناغه‌ی متمانه‌بوون و خۆشه‌ویستی بنیات بنرێ. به‌ڵام هاوڕێی راسته‌قینه کێیه و چۆن بیانناسینه‌وه؟
هاوڕێی راسته‌قینه ئه‌و که‌سه‌یه که خۆشی و ناخۆشیه‌کانی ژیان به‌یه‌که‌وه به‌ش بکه‌ن، گرنگی به یه‌کتر بده‌ن، ئه‌وکاته‌ی و دڵته‌نگیت ئاسووده‌ت بکات، کاتێ پێویستت پێیه‌تی ئاماده‌بێ یارمه‌تیت بدات، له هه‌ڵبژاردنی بڕیارێکی دروست له‌گه‌ڵتدا بێت، مه‌رج نیه له هه‌موو خاڵێکدا هاوبه‌ش بن، به‌ڵام گرنگ ئه‌وه‌یه هیچ شتێک نه‌توانێ له هاوڕێیه‌تیتان که‌م بکاته‌وه. لێره‌دا باسی چه‌ند خاڵێک ده‌که‌م که هاوڕێیه‌تی نێوان مرۆڤه‌کان به‌هێز ده‌کات.
1- متمانه: بوونی متمانه له‌نێوان هاوڕێیان یه‌کێکه له خاڵه گرنگه‌کان. هاوڕێ واته هاوبه‌شی ژیان، واته له هه‌موو خاڵێکی ژیان هاوبه‌ش بێت و بۆ هه‌موو گرفتێک یارمه‌تیده‌ر بێت. به‌ڵام ئه‌گه‌ر متمانه نه‌بێت، ئه‌وا هه‌رگیز ئاماده نابیت له بابه‌ته هه‌ستیاره‌کان بۆچوونیان وه‌رگریت و داوای یارمه‌تی و ئامۆژگاریان لێ بکه‌ین. بێگومان ئه‌م جۆره هاوڕێتیه‌ش هه‌رگیز به‌رده‌وام نابێت، یاخود به هاوڕێی راسته‌قینه هه‌ژمار ناکرێت.
2- راستگۆیی: هه‌میشه هه‌وڵ بده راستگۆبیت له‌گه‌ڵ هاوڕێکه‌ت و وه‌کو هاوڕێیه‌کی باش درۆی له‌گه‌ڵدا مه‌که. هه‌میشه به‌ڵێنه‌که‌ت بگه‌یه‌نه‌جێ. ئه‌وه‌ی که به زمان ده‌ری ده‌بڕیت جێبه‌جێی بکه. ئه‌و وته‌یه‌ی که ده‌ڵێت "راست به و ڕێی شێر بگره" بکه یاسای ژیانت. کاتێک به‌ڵێنێک به هاوڕێکه‌ت ده‌ده‌یت و دواتر جێبه‌جێی ناکه‌یت، یاخود ده‌ڵێی واده‌که‌م دواتر نایکه‌یت، وای لێدێت هاوڕێکه‌ت متمانه‌ی پێت نامێنێت. بۆیه ئه‌و به‌ڵێنه مه‌ده که ناتوانیت بیبه‌یته سه‌ر و هه‌ربه‌ڵێنێكت به هاوڕێکه‌ت دا بیگه‌یه‌نه‌جێ و ڕاست به له‌گه‌ڵی.
3- گیانێک بن له دوو جه‌سته‌دا: ئه‌و ساتانه‌ی هاوڕێکه‌ت له گرفت دایه، ئه‌و کاتانه‌ی پێویستی به یارمه‌تی تۆیه، یارمه‌تی بده وه‌ک ئه‌وه‌ی بته‌وێ یارمه‌تی خودی خۆت بده‌یت. له یارمه‌تی دانی هاوڕێکه‌ت که‌مته‌رخه‌می مه‌که و له هه‌ر شوێنێک و هه‌رکاتێک داوای یارمه‌تی کرد، ئاماده به وه‌ک ئه‌وه‌ی کارێکی مه‌زن بۆ خۆت ئه‌نجام بده‌یت. وشه نه‌رێکانی وه‌کو نه‌خێر، ناتوانم، ناکرێ به‌کارمه‌هێنه و بۆ هه‌موو داواکاریه‌ک ئاماده‌ی جێبه‌جێکردن به.
4- گوێگر به: کاتێک هاوڕێکه‌ت له‌باره‌ی بابه‌تێکه‌وه قسه ده‌کات، جوان گوێی لێ بگره و قسه‌کانی مه‌پچڕێنه. هه‌وڵ بده له ته‌واوی ئه‌و شتانه بگه‌یت که هاوڕێکه‌ت باسی لێوه ده‌کات. ئه‌گه‌ر له بابه‌تێک نه‌گه‌یشتیت، داوای لێ بکه بۆت روون بکاته‌وه. ئه‌مه وای لێده‌کات که هه‌ست بکات تۆ گرنگی به بابه‌ته‌که‌ی ده‌ده‌یت.
5- بیر و ڕا بگۆڕنه‌وه: بێگومان هیچ مرۆڤێک له بیروڕا و شێوازی بیرکردنه‌وه وه‌کو یه‌ک نین. هه‌وڵبده له‌سه‌ر مه‌سه‌له گرنگه‌کان بیرو بۆچوون بگۆڕنه‌وه و هه‌ریه‌که به روانگه‌ی خۆی باس له مه‌سه‌له‌که بکات. به‌ڵام ئاگاداربه که به‌شێوه‌یه‌کی هێمنانه موناقه‌شه بکرێت و نه‌گاته که‌مترین راده‌ی تووڕه‌بوون.
له‌م جیهانه پڕ له گیروگرفته‌دا، بوونی هاوڕێیه‌کی راسته‌قینه بۆته یه‌کێک له خاڵه پێویسته‌کان بۆ زیاتر به‌خته‌وه‌ربوون و سه‌رکه‌وتنی مرۆڤ. هه‌ر له‌م جیهانه‌شدا، بوون به هاوڕێیه‌کی راسته‌قینه و دۆزینه‌وه‌ی هاوڕێی راسته‌قینه‌ش کارێکی وا ئاسان نیه. هاوڕێی راسته‌قینه ده‌بێ له‌سه‌ر بناغه‌ی متمانه‌بوون و خۆشه‌ویستی بنیات بنرێ. به‌ڵام هاوڕێی راسته‌قینه کێیه و چۆن بیانناسینه‌وه؟
هاوڕێی راسته‌قینه ئه‌و که‌سه‌یه که خۆشی و ناخۆشیه‌کانی ژیان به‌یه‌که‌وه به‌ش بکه‌ن، گرنگی به یه‌کتر بده‌ن، ئه‌وکاته‌ی و دڵته‌نگیت ئاسووده‌ت بکات، کاتێ پێویستت پێیه‌تی ئاماده‌بێ یارمه‌تیت بدات، له هه‌ڵبژاردنی بڕیارێکی دروست له‌گه‌ڵتدا بێت، مه‌رج نیه له هه‌موو خاڵێکدا هاوبه‌ش بن، به‌ڵام گرنگ ئه‌وه‌یه هیچ شتێک نه‌توانێ له هاوڕێیه‌تیتان که‌م بکاته‌وه. لێره‌دا باسی چه‌ند خاڵێک ده‌که‌م که هاوڕێیه‌تی نێوان مرۆڤه‌کان به‌هێز ده‌کات.
1- متمانه: بوونی متمانه له‌نێوان هاوڕێیان یه‌کێکه له خاڵه گرنگه‌کان. هاوڕێ واته هاوبه‌شی ژیان، واته له هه‌موو خاڵێکی ژیان هاوبه‌ش بێت و بۆ هه‌موو گرفتێک یارمه‌تیده‌ر بێت. به‌ڵام ئه‌گه‌ر متمانه نه‌بێت، ئه‌وا هه‌رگیز ئاماده نابیت له بابه‌ته هه‌ستیاره‌کان بۆچوونیان وه‌رگریت و داوای یارمه‌تی و ئامۆژگاریان لێ بکه‌ین. بێگومان ئه‌م جۆره هاوڕێتیه‌ش هه‌رگیز به‌رده‌وام نابێت، یاخود به هاوڕێی راسته‌قینه هه‌ژمار ناکرێت.
2- راستگۆیی: هه‌میشه هه‌وڵ بده راستگۆبیت له‌گه‌ڵ هاوڕێکه‌ت و وه‌کو هاوڕێیه‌کی باش درۆی له‌گه‌ڵدا مه‌که. هه‌میشه به‌ڵێنه‌که‌ت بگه‌یه‌نه‌جێ. ئه‌وه‌ی که به زمان ده‌ری ده‌بڕیت جێبه‌جێی بکه. ئه‌و وته‌یه‌ی که ده‌ڵێت "راست به و ڕێی شێر بگره" بکه یاسای ژیانت. کاتێک به‌ڵێنێک به هاوڕێکه‌ت ده‌ده‌یت و دواتر جێبه‌جێی ناکه‌یت، یاخود ده‌ڵێی واده‌که‌م دواتر نایکه‌یت، وای لێدێت هاوڕێکه‌ت متمانه‌ی پێت نامێنێت. بۆیه ئه‌و به‌ڵێنه مه‌ده که ناتوانیت بیبه‌یته سه‌ر و هه‌ربه‌ڵێنێكت به هاوڕێکه‌ت دا بیگه‌یه‌نه‌جێ و ڕاست به له‌گه‌ڵی.
3- گیانێک بن له دوو جه‌سته‌دا: ئه‌و ساتانه‌ی هاوڕێکه‌ت له گرفت دایه، ئه‌و کاتانه‌ی پێویستی به یارمه‌تی تۆیه، یارمه‌تی بده وه‌ک ئه‌وه‌ی بته‌وێ یارمه‌تی خودی خۆت بده‌یت. له یارمه‌تی دانی هاوڕێکه‌ت که‌مته‌رخه‌می مه‌که و له هه‌ر شوێنێک و هه‌رکاتێک داوای یارمه‌تی کرد، ئاماده به وه‌ک ئه‌وه‌ی کارێکی مه‌زن بۆ خۆت ئه‌نجام بده‌یت. وشه نه‌رێکانی وه‌کو نه‌خێر، ناتوانم، ناکرێ به‌کارمه‌هێنه و بۆ هه‌موو داواکاریه‌ک ئاماده‌ی جێبه‌جێکردن به.
4- گوێگر به: کاتێک هاوڕێکه‌ت له‌باره‌ی بابه‌تێکه‌وه قسه ده‌کات، جوان گوێی لێ بگره و قسه‌کانی مه‌پچڕێنه. هه‌وڵ بده له ته‌واوی ئه‌و شتانه بگه‌یت که هاوڕێکه‌ت باسی لێوه ده‌کات. ئه‌گه‌ر له بابه‌تێک نه‌گه‌یشتیت، داوای لێ بکه بۆت روون بکاته‌وه. ئه‌مه وای لێده‌کات که هه‌ست بکات تۆ گرنگی به بابه‌ته‌که‌ی ده‌ده‌یت.
5- بیر و ڕا بگۆڕنه‌وه: بێگومان هیچ مرۆڤێک له بیروڕا و شێوازی بیرکردنه‌وه وه‌کو یه‌ک نین. هه‌وڵبده له‌سه‌ر مه‌سه‌له گرنگه‌کان بیرو بۆچوون بگۆڕنه‌وه و هه‌ریه‌که به روانگه‌ی خۆی باس له مه‌سه‌له‌که بکات. به‌ڵام ئاگاداربه که به‌شێوه‌یه‌کی هێمنانه موناقه‌شه بکرێت و نه‌گاته که‌مترین راده‌ی تووڕه‌بوون.
گه‌نجان چۆن هاوڕێیه‌تی له‌خۆشه‌ویستی جیابكه‌نه‌وه؟!
گه‌نجان چۆن هاوڕێیه‌تی له‌خۆشه‌ویستی جیابكه‌نه‌وه؟!چۆن بزانیت تۆ ته‌نها هاوڕێیه‌كی ئه‌ویت‌وخۆشه‌ویستی دڵی نیت:
1 ـ به‌گه‌یشتنت هیچ شڵه‌ژان‌و تێكچوونێك دیار نه‌بێت به‌ڕوویه‌وه ، په‌یوه‌ندیت پێوه نه‌كات بۆزانینی كاتی هات‌و چوونت بۆ هه‌ر جێگه‌یه‌ك بێت، هه‌روه‌كو هه‌موو كه‌سێكی دیكه به‌ئاماده‌بوونت مامه‌ڵه‌ی ئاسایت له‌گه‌ڵدا بكات ئه‌وه ته‌نها هاوڕێیه، به‌ڵام كاتێك تۆی بینی‌‌و شڵه‌ژا و پرسیاری ڕۆشتن‌و هاتنتی كرد ئه‌وا تۆی خۆشده‌وێت.
2 ـ ئه‌گه‌ر به هه‌موو شتێكی ساده‌‌و ساكار پێنه‌كه‌نێ ئه‌وه هاوڕێیه، به‌ڵام ئه‌گه‌ر به‌ڕاستی تۆی خۆشویست ئه‌وه بێگومان له‌سه‌ره‌تای دانیشتنه‌كانی له‌گه‌ڵدا تاكۆتایی پێكه‌نین له‌سه‌ر ڕووی ناڕوات.
3 ـ سه‌رنجدانت بۆ كچانی تر، سه‌ره‌تایه‌كه بۆ په‌سه‌ندكردنی هاوڕێكانت‌وئه‌گه‌ر هانیدایت په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ یه‌كێكیان ببه‌ستیت ئه‌وه هاوڕێیه، به‌ڵام ئه‌گه‌ر تۆی خۆشویست لێت دوور ناكه‌وێته‌وه‌‌و تابۆی بكرێت له‌كچه‌كانی دیكه‌ت دوورده‌خاته‌وه بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ردووكتان به‌ته‌نها بن.
4 ـ ئه‌گه‌ر سوربوو له‌سه‌ر شتێك یان به‌رده‌وام وا ڕاهاتبوو خواست‌و حه‌زه‌كانی بۆ ڕاو بۆچوونه‌كانی تۆ نه‌گۆڕێت‌و پێچه‌وانه‌ی تۆ بوو ئه‌وه بێگومان هاوڕێیه، به‌ڵام ئه‌گه‌ر سوربوو له‌ئه‌نجامدانی هه‌ر شتێك كه تۆ پێت خۆشبێت‌و له‌مێشكیدا بێت بۆ بكات ئه‌وه تۆی خۆشده‌وێت.
5 ـ ئه‌گه‌ر هه‌ر كچێك ببینێت له‌نزیكته‌وه گومان دروستده‌كات‌و هه‌موو هه‌وڵێك ده‌دات له‌یه‌كترتان دووربخاته‌وه و هه‌ل دروستده‌كات ئه‌و دانیشته كۆتایی پێبهێنێت بۆ ئه‌وه‌ی به‌ته‌نها خۆی نزیك بێت لێته‌وه.
2013-07-30
رێك دابنیشه، متمانه به‌خۆبوون زیاد ده‌كات
رێك دابنیشه، متمانه به‌خۆبوون زیاد ده‌كات
ئانجامی توێژینه‌یك كه له‌سه‌ر كۆمه‌ڵیك قوتابی ئه‌نجامدراوه ، ئه‌وه به‌دیار كه‌وتووه،كه ئه‌وانه‌ی له‌سه‌ر كورسیه‌كانیان به‌شێوه‌یه‌كی راست و رێك دانیشتوون، زۆربه‌یان گه‌یشتوون به ئاواته‌كانیان له چاو ئه‌وانه‌ی به‌شێوه‌ی لارو نارێك دانیشتوون، كه ئه‌وان زۆربه‌یان نه‌گه‌ی‌شتوون به ئاواته‌كانیان.
توێژینه‌وه‌یه‌ك كه له وولایه‌تی ئۆهایۆی ئه‌مه‌ریكی ئه‌نجامدرا، له‌سه‌ر 71 قوتابی ، چه‌ند پرسیارێكیان ئاراسته كرابوو له‌باره‌ی پلان و بیرۆكه و داهاتووی خۆیان،سه‌رنجام ئه‌وه به‌دره‌كه‌وتووه، كه ئه‌و قوتابیانه‌ی له‌سه‌ر كورسیه‌كانیان به‌شێوه‌یی راست دانیشتوون، توانیویانه زۆربه‌ی ئه‌و ئاواتانه‌یان به‌ده‌ست بێنن كه له‌ژیانیاندا ئامانجیان بووه هه‌ولیان بۆداوه،له‌چاو ئه‌وانه‌ی كه به‌شێوه‌ی لار له‌سه‌ر كورسیه‌كانیان دانیشتوون له زۆربه‌ی ووێسگه‌كانی ژیانیان سه‌ركه‌وتنیان به‌ده‌ست نه‌هێناوه وه مه‌وادیه‌كی زۆر گه‌وره‌ش له‌نێوان خۆیان ئاواته‌كانیان دا هه‌بووه،شایه‌نی باسه ئه‌م توێژینه‌وه‌یه له گۆڤارێكی ئه‌ورپی بڵاوكراوه‌ته‌وه كه گرنگی به بوار و بابه‌ته‌كانی ده‌رووناسی ده‌دات،وه له‌م توێژینه‌وه ئه‌وه‌ش هاتووه كه ئه‌وانه‌ی له‌سه‌ر كورسیه‌كانیان به‌شێوه‌یكی راست و رێك داده‌نیشن رێژیه‌كی به‌ز له متمانه به‌خۆ بوونیان هه‌یه وه ئه‌م شێوه دانیشتنه‌ش هۆكارێكیشه له‌سه‌ر زیادبوونی متمانه به‌خۆ بوون،به پێچه‌وانه‌وه ، ئه‌گه‌ر به‌شێوه‌یه‌كی لارو نارێك دابنیشیت ئه‌وه ده‌بێته هۆكاری له‌ده‌ست دانی متمانه به خۆبوون.
هه‌روه‌ها پسپۆرانی زانستی ده‌روون ناسی له زانكۆی ئۆهایۆ ئه‌وه‌شیان راگه‌یاندووه،كه رێك دانیشتن مانایه‌كی جوان به به‌رامبه‌ره‌كه‌ت ده‌گێنێ كه‌ئه‌وه‌ش به سوودی متمانه به‌خۆبوون تواو ده‌بێت.
ده‌رگای سه‌ركه‌وتن بۆ داخراوه ؟!
ده‌رگای سه‌ركه‌وتن بۆ داخراوه ؟!
پیاوچاكێك گووتی : ده‌رگای سه‌ركه‌وتن و سه‌رفرازی له‌سه‌ر خه‌ڵكی به‌هۆی شه‌ش شته‌وه داخراوه :
1)) خه‌ریك بوون به‌نیعمه‌ته‌وه و له‌بیركردنی سوپاس گوزاری خوا ، كه‌خاوه‌نی نیعمه‌ته‌كه‌یه .
2)) حه‌زكردن له فێربوونی زانیاری و كارنه‌كردن پێی .
3)) په‌له‌كردن بۆ كردنی تاوان و دواخستنی ته‌وبه .
4)) هه‌وڵدان بۆ هاوڕێیه‌تی پیاوچاكان و كارنه‌كردن به‌كرده‌وه‌یان .
5)) دونیا پشت له‌وان بكات و ئه‌وان به‌دوای دا ده‌ڕۆن .
6)) ئاخیره‌ت پێشوازیان لێ ده‌كات و ئه‌وان ڕووی تێ ناكه‌ن.
ئاماده‌كردنی : رابه‌ر ئه‌حمه‌د وه‌رتی
پیاوچاكێك گووتی : ده‌رگای سه‌ركه‌وتن و سه‌رفرازی له‌سه‌ر خه‌ڵكی به‌هۆی شه‌ش شته‌وه داخراوه :
1)) خه‌ریك بوون به‌نیعمه‌ته‌وه و له‌بیركردنی سوپاس گوزاری خوا ، كه‌خاوه‌نی نیعمه‌ته‌كه‌یه .
2)) حه‌زكردن له فێربوونی زانیاری و كارنه‌كردن پێی .
3)) په‌له‌كردن بۆ كردنی تاوان و دواخستنی ته‌وبه .
4)) هه‌وڵدان بۆ هاوڕێیه‌تی پیاوچاكان و كارنه‌كردن به‌كرده‌وه‌یان .
5)) دونیا پشت له‌وان بكات و ئه‌وان به‌دوای دا ده‌ڕۆن .
6)) ئاخیره‌ت پێشوازیان لێ ده‌كات و ئه‌وان ڕووی تێ ناكه‌ن.
ئاماده‌كردنی : رابه‌ر ئه‌حمه‌د وه‌رتی
بنه‌ما گرنگه‌كانى سه‌ركه‌وتن
بنه‌ما گرنگه‌كانى سه‌ركه‌وتن
بیر له ئامانجه گه‌وره‌كان بكه‌ره‌وه بكه‌ره‌وه
كۆمه‌ڵىَ ئامانجى گه‌وره‌و بڵند بۆ ژیانى خۆت ده‌ستنیشان بكه(هه‌ڵبژێره). ئامانجه بچوك‌و بێنرخه‌كان هه‌رچه‌ند ئاماده‌‌و له‌به‌رده‌ستن، به‌ڵام مایه‌ى رِه‌زامه‌ندى‌و ئاسووده‌یی نین. ئاشكرایه كه ئامانجى به‌رز‌وبڵند پێویستى به هه‌وڵ‌و ماندووبوون‌و ته‌قه‌للاى زۆر هه‌یه، به‌ڵام ده‌سكه‌وتى ئه‌و هه‌وڵ و كۆششی كه‌م‌وكورت نابێت. به‌رزه‌فرِى له هه‌ڵبژاردنى ئامانجدا هاورِێ له‌گه‌ڵ لێكۆڵینه‌وه‌و تاوتوێ كردنی ورددا، هه‌رگیز زیانی به‌دواوه نابێت.
ئه‌گه‌ر ده‌ته‌وێت له‌كاره‌كانتدا هه‌ڵكه‌وتووبیت، ئه‌وا به‌شێوه‌یه‌كى ماندوونه‌ناسانه هه‌وڵ وكۆشش بكه، كه‌متربخه‌وه‌و بێكار مه‌به، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى پێشه‌نگ بوون‌و هه‌ڵكه‌وتووبوون پێویستى به هیمه‌تێكى به‌رز(بڵند) هه‌یه. هه‌موومان ده‌توانین له((باشترین))ه‌كان بین، به‌مه‌رجێك كه خۆمان خوازیارى بین‌و بمانه‌وێت. به‌وپه‌رِی هێزو تواناوه بته‌وێت‌و ئه‌و خواسته ده‌روونی‌و دڵییه به‌رده‌وام بكه‌یته‌وه. ئه‌وكات ده‌بینیت كه كاره‌كان خۆبه‌خۆ ده‌گه‌نه ئه‌نجام.
ئه‌و كه‌سانه‌ى كه به كه‌مترین سه‌ركه‌وتن‌و ده‌ستكه‌وت رِازى ده‌بن‌و پاڵی لێده‌ده‌نه‌وه، به پشتوێنى شل‌و خه‌یاڵی ئاسووده‌وه به‌لای كه‌ناری ده‌ریادا پیاسه‌ى لێده‌كه‌ن‌و به ووته‌ى خۆیان، قه‌ناعه‌تیان كردووه به پیشه‌ی خۆیان. به‌ڵام ئه‌وانه‌ى كه چاوه‌رِوانى((باشترین))ه‌كانیان هه‌یه‌و به‌وپه‌رِی بوون‌و تواناوه به‌دواى ئامانجه‌كانیاندا ده‌رِۆن‌و هه‌رگیز كۆڵ ناده‌ن‌و به‌شێوه‌یه‌كى شیاو له دره‌ختی ژیان به‌هره وه‌رده‌گرن. ئاوه‌هاكه‌سانێك بوێری و نه‌ترسییه‌كى زیاتر له‌خۆیاندا به‌دی ده‌كه‌ن‌و له‌بری پیاسه‌كردن به‌رِۆخى ده‌ریاد‌و وێرِای مه‌ترسی قرشه‌كان، چش له گیان ده‌كه‌ن‌و له‌خودی ده‌ریادا به دواى گه‌وهه‌ر‌و مروارییدا ده‌گه‌رِێن. ژیان خاڵی نییه لهكێشهو گرفت و به‌دوور نییه له هه‌ر جۆره دڵه‌رِاوكێ‌و نیگه‌رانییه‌ك‌و دواجار خه‌یاڵێك پتر نییه. پیاوان‌و ژنانى بوێر و خاوه‌ن ئیراده، ترس‌و له‌رزى كێشهو گرفته‌كان ناخه‌نه دڵیانه‌وه. ئه‌و كه‌سه‌ى كه ده‌یه‌وێت به‌سه‌ركه‌وتن بگات، پێویسته به‌هه‌نگاوى پته‌وه‌وه به‌ره‌و پێشه‌وه برِوات. ده‌سترِاگه‌یشتن به سه‌ركه‌وتن، به‌رهه‌م‌وبه‌ره‌نجامى جموجوڵ‌و چاكبوونه، نه‌ك متبوون‌و وه‌ستاویى‌و له‌جێی خۆدا چه‌قبه‌ستن. كیمۆر چۆنگ له‌كتێبی((تێكه‌ڵه‌رِێژی هه‌ر شه‌قامێك له زێرِه))دا ده‌ڵێت: ((ژیان، نه رِێگایه‌كى خۆشرِه‌و و هه‌موار كراوه‌و نه به‌ستێنێكه له گوڵ. له یادت بێت كه گوڵه‌باخه‌كانیش ته‌نراون به درِكى تیژ و برِنده.))
ئایا له سه‌ركه‌وتندا زیره‌كى و توانا(ئیستیعداد) كاریگه‌رییان هه‌یه؟
ئه‌گه‌رهۆش‌و توانایه‌كى تێروته‌واومان هه‌بێت‌و به‌دروستی به‌كاری بهێنین، ئه‌وا به‌دڵنیاییه‌وه رِێگای گه‌یشتن به‌سه‌ركه‌وتن‌و به‌خته‌وه‌رى بۆمان هه‌موار ده‌بێت، به‌ڵام ئه‌گه‌ر بێتو له كاره‌كاندا جددییه‌ت به‌كار نه‌به‌ین، ئه‌وا كه‌سانی لێبرِاو‌و خاوه‌ن ئیراده‌یش به كه‌مترین تواناوه پێشمان پێده‌گرنه‌وه. ئه‌ڵبه‌ته پێویسته دانی پێدابنێین كه نه‌بوونى توانا(ئیستعداد) به هۆكار گه‌لێكى وه‌ك به‌رگری، داكۆكى‌و كۆششكردن، رِێكوپێكى، ووردبینی‌و ورده‌كاری‌و پشوودرێژی‌و خۆرِاگریه‌وه شیاوى قه‌ره‌بووبوونه‌وه‌یه. هه‌ریه‌ك له‌و هۆكار (فاكته‌ر)ه گرنگ‌و كارسازانه له شوێنى خۆیدا لێیده‌كۆڵرێته‌وه‌و تاوتوێ ده‌كرێت، به‌ڵام سه‌ره‌تا پێویسته ده‌ست به‌م بابه‌ته بكه‌ین، كه چۆن ده‌توانین له مرۆڤێكى كه‌م توانا(ئیستیعداد)، كه‌م هۆش(نازیره‌ك)و یادگه‌یه‌كى لاواز كه‌سێكى خاوه‌ن توانا(بااستعداد)، هۆشیار(زیره‌ك)و یادگه‌باش دروست بكه‌ین.
ئه‌م رِاستییه چه‌ندین جار به شێوه‌ى جیاوازو جۆربه‌جۆر خراوه‌ته رِوو، كه تواناى ناپشكوتوو شاراوه‌ى مێشك چه‌ند به‌رامبه‌رى كاركرده‌كه‌یه‌تى‌و هیچ مرۆڤێك نه‌یتوانیوه به‌ته‌واوه‌تى سوود له زیره‌كى‌ومێشك خۆی وه‌ربگرێت. ته‌نانه‌ت ئه‌نیشتاینی گه‌وره بلیمه‌تی بواری زانستی سه‌رده‌میش، ته‌نها له‌سه‌دا سیانزه‌ى توانا زه‌ینینه‌كانى خۆی به‌كارهێناوه.
باشترین شێوازى سوودوه‌رگرتن له تواناكانى مێشك، رِه‌وانه‌كردن‌و سپاردنى بیرو هزر، ئه‌ندێشه‌و ئاوات‌و خولیاكانه بۆی. گرفته‌كانى خۆت به‌مێشكت بسپێره تاوه‌كو له‌ده‌رفه‌تى گونجاو‌و له‌باردا تاوتۆی بكرێت. رِاهاتن به ئاوه‌ها كارێك مێشك كاراتر‌و چالاكتر ده‌كات، به‌چه‌شنێك كه له ماوه‌یه‌كى كورتدا ده‌ستت به وه‌ڵامه پێویسته‌كان ده‌گات. مێشكى تۆ ده‌توانێت هه‌ر وه‌ك خۆر به‌سه‌ر هه‌موو شوێنێكدا رِووناكى‌و پرشنگ بهاوێَت، به‌مه‌رجێك به‌باشترین شێوه به‌هره‌ى لێوه‌ربگیردرێت‌و به‌كارى بهێنێت. ((بۆسوییه)) به‌جۆرێكى جوان‌و نایاب ئه‌م مه‌سه‌له‌یه باس ده‌كات: (مێشكى تۆ وه‌ك ئاشێك وه‌هایه كه به‌ردوام كارده‌كات. ئه‌گه‌ر گه‌نمى تێبكه‌یت، ئاردى گه‌نم ده‌داته ده‌ره‌وه‌و ئه‌گه‌ر جۆی تێبكه‌یت ئاردى جۆ ده‌داته ده‌ره‌وه. كه‌واته ئایدیاو بیرو هزری باشى تێبكه تاوه‌كو به‌رهه‌مه‌كه‌ی ببینیت.))
ئایا چانس‌و به‌خت رۆڵی هه‌یه له سه‌ركه‌وتنماندا؟
بایكۆن ده‌ڵێت: ((ئایا ده‌زانیت به‌خت(چانس)چییه؟ به‌خت(چانس) بوێری‌و دلێریمان پێده‌به‌خشێت تا هه‌ست بكه‌ین كه رِۆژگار به‌پێی ئاوات و ئاره‌زوى ئێمه‌یه‌و ئه‌و هه‌سته، هێزو توانا جه‌سته‌یی‌و هزرییه‌كانمان له ئه‌نجامدان‌و رِاپه‌رِاندنی كاره ئه‌سته‌م‌و دژواره‌كاندا به‌هێز‌و پته‌و ده‌كات. ئه‌و كه‌سانه‌ى كه هه‌موو شتێك به چانس‌و ئیقباڵ ده‌زانن، ئه‌وا به‌زمانى بێزمانى ده‌ڵێن(بمرێ لێوه‌شاوه‌یى))و به‌م جۆره درووشمانه دڵگه‌رمى‌و سه‌رگه‌رمیه‌كی گه‌لێك پووچ‌و بێ ناوه‌رِۆك بۆ خۆیان دروست ده‌كه‌ن، به ووته‌ى (گۆته)ى گه‌وره شاعیری ئه‌ڵمانى(له‌ده‌رفه‌ت(هه‌ل)ى باش‌و سوودمه‌ند به‌هره‌وه‌ر بن. له‌به‌ر ئه‌وه‌ى زۆر ده‌گمه‌نه.))
به‌خت (چانس) به واتای سوودوه‌رگرتنى دروست‌و به‌جىَ له هه‌ل‌و ده‌رفه‌ته پێشهاتووه‌كانه. ئه‌گه‌ر چاوێكى بیناو گوێچكه‌یه‌كى بیسه‌ر(گوێقوڵاخ)مان نه‌بێت‌و سوودى دروست‌و رِه‌وا له زیره‌كى‌و هۆش‌و توانای برِیاردانى خۆمان وه‌رنه‌گرین، ئیدى چۆن ده‌توانین چانس(به‌خت) له ئامێز بگرین؟ ده‌بێت هه‌میشه‌و به‌رده‌وام به دوای چانس‌و به‌خته‌وه بین‌و به زیره‌كى‌و وریایی‌و وردبینی(تیژبینى)ه‌وه په‌رِ‌و باڵ‌و گه‌شه به‌و ده‌رفه‌تانه بده‌ین، كه ژیان پێمانى ده‌دات‌و لێیان به‌هره‌وه‌ر بین.
مه‌حاڵ (نامومكین) بوونى نییه؟
ئه‌گه‌ر مه‌حاڵ (نامومكین) بوونى نه‌بێت، كه‌واته هه‌ركارێك ده‌كرێت ببێت‌و بێته‌بوون. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا، ئه‌ى بۆچی هه‌ندێ كه‌س له كاره‌كانیاندا ناسه‌ركه‌ووتون. ناسه‌ركه‌ووتویى ئه‌وان له‌به‌ر دوو هۆی سه‌ره‌كییه:
یه‌كه‌م له‌وه‌ڵامدانه‌وه‌ى به‌رپرسیارییه‌تی‌و ده‌رفه‌ته پێشهاتووه‌كاندا به‌رگری‌و خۆرِاگرییان له‌خۆیان پیشان نه‌داوه‌‌و له ئه‌نجامدان‌و رِاپه‌رِاندنى كاره‌كاندا كه‌مته‌رخه‌مییان نواندووه.
دووه‌م رِێگاو شێواز‌و میتۆدى (برِیاردان)ه‌كه‌یان نادروست بووه. به‌گوزاریه‌كى دى، له‌بری هه‌ڵسه‌نگاندن‌و تاوتوێكردنى هه‌مه‌لایه‌نه‌و ووردى كاره‌كه‌و فه‌راهه‌م كردنى كه‌ره‌سته‌‌و پێویستییه‌كان بۆ ئه‌نجامدانى ئه‌و كاره، یه‌كسه‌رو بێ سێ‌و دوو لێكردن، خۆیان تێهه‌ڵداوه. برِیاردان بۆ ده‌سپێكردنی كاره‌كه بۆخۆی هه‌نگاوێكى ئه‌رێیی(پۆزه‌تیڤ)ه، به‌ڵام ئه‌گه‌ر به‌بێ خوێندنه‌وه‌و تاوتوێكردنى پێشوه‌خت‌و پرس‌و رِاوێژكردن هه‌نگاو هه‌ڵبێنین، ئه‌وا به ئه‌نجامى دڵخوازى خۆمان ناگه‌ین. كاری به‌بێ خوێندنه‌وه و لێكۆڵینه‌وه رِه‌نگه له ده‌سپێكدا به‌باشى به‌ره‌و پێشه‌وه برِوات، به‌ڵام كاتێك ده‌بێت كه بنبه‌ست ده‌گه‌ین‌و له‌وێوه كه پێشتر بیرمان له رِێگه‌چاره‌یه‌ك نه‌كردووه‌ته‌وه، دڵساردو هیوابرِاو ده‌بین‌و ئه‌سڵی ئامانج(هدف)ه‌كه تاوانبار ده‌كه‌ین‌و دواجار به فه‌رامۆشی ده‌سپێرین.
سه‌رچاوه: گۆڤاری روزهای زندگى
بیر له ئامانجه گه‌وره‌كان بكه‌ره‌وه بكه‌ره‌وه
كۆمه‌ڵىَ ئامانجى گه‌وره‌و بڵند بۆ ژیانى خۆت ده‌ستنیشان بكه(هه‌ڵبژێره). ئامانجه بچوك‌و بێنرخه‌كان هه‌رچه‌ند ئاماده‌‌و له‌به‌رده‌ستن، به‌ڵام مایه‌ى رِه‌زامه‌ندى‌و ئاسووده‌یی نین. ئاشكرایه كه ئامانجى به‌رز‌وبڵند پێویستى به هه‌وڵ‌و ماندووبوون‌و ته‌قه‌للاى زۆر هه‌یه، به‌ڵام ده‌سكه‌وتى ئه‌و هه‌وڵ و كۆششی كه‌م‌وكورت نابێت. به‌رزه‌فرِى له هه‌ڵبژاردنى ئامانجدا هاورِێ له‌گه‌ڵ لێكۆڵینه‌وه‌و تاوتوێ كردنی ورددا، هه‌رگیز زیانی به‌دواوه نابێت.
ئه‌گه‌ر ده‌ته‌وێت له‌كاره‌كانتدا هه‌ڵكه‌وتووبیت، ئه‌وا به‌شێوه‌یه‌كى ماندوونه‌ناسانه هه‌وڵ وكۆشش بكه، كه‌متربخه‌وه‌و بێكار مه‌به، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى پێشه‌نگ بوون‌و هه‌ڵكه‌وتووبوون پێویستى به هیمه‌تێكى به‌رز(بڵند) هه‌یه. هه‌موومان ده‌توانین له((باشترین))ه‌كان بین، به‌مه‌رجێك كه خۆمان خوازیارى بین‌و بمانه‌وێت. به‌وپه‌رِی هێزو تواناوه بته‌وێت‌و ئه‌و خواسته ده‌روونی‌و دڵییه به‌رده‌وام بكه‌یته‌وه. ئه‌وكات ده‌بینیت كه كاره‌كان خۆبه‌خۆ ده‌گه‌نه ئه‌نجام.
ئه‌و كه‌سانه‌ى كه به كه‌مترین سه‌ركه‌وتن‌و ده‌ستكه‌وت رِازى ده‌بن‌و پاڵی لێده‌ده‌نه‌وه، به پشتوێنى شل‌و خه‌یاڵی ئاسووده‌وه به‌لای كه‌ناری ده‌ریادا پیاسه‌ى لێده‌كه‌ن‌و به ووته‌ى خۆیان، قه‌ناعه‌تیان كردووه به پیشه‌ی خۆیان. به‌ڵام ئه‌وانه‌ى كه چاوه‌رِوانى((باشترین))ه‌كانیان هه‌یه‌و به‌وپه‌رِی بوون‌و تواناوه به‌دواى ئامانجه‌كانیاندا ده‌رِۆن‌و هه‌رگیز كۆڵ ناده‌ن‌و به‌شێوه‌یه‌كى شیاو له دره‌ختی ژیان به‌هره وه‌رده‌گرن. ئاوه‌هاكه‌سانێك بوێری و نه‌ترسییه‌كى زیاتر له‌خۆیاندا به‌دی ده‌كه‌ن‌و له‌بری پیاسه‌كردن به‌رِۆخى ده‌ریاد‌و وێرِای مه‌ترسی قرشه‌كان، چش له گیان ده‌كه‌ن‌و له‌خودی ده‌ریادا به دواى گه‌وهه‌ر‌و مروارییدا ده‌گه‌رِێن. ژیان خاڵی نییه لهكێشهو گرفت و به‌دوور نییه له هه‌ر جۆره دڵه‌رِاوكێ‌و نیگه‌رانییه‌ك‌و دواجار خه‌یاڵێك پتر نییه. پیاوان‌و ژنانى بوێر و خاوه‌ن ئیراده، ترس‌و له‌رزى كێشهو گرفته‌كان ناخه‌نه دڵیانه‌وه. ئه‌و كه‌سه‌ى كه ده‌یه‌وێت به‌سه‌ركه‌وتن بگات، پێویسته به‌هه‌نگاوى پته‌وه‌وه به‌ره‌و پێشه‌وه برِوات. ده‌سترِاگه‌یشتن به سه‌ركه‌وتن، به‌رهه‌م‌وبه‌ره‌نجامى جموجوڵ‌و چاكبوونه، نه‌ك متبوون‌و وه‌ستاویى‌و له‌جێی خۆدا چه‌قبه‌ستن. كیمۆر چۆنگ له‌كتێبی((تێكه‌ڵه‌رِێژی هه‌ر شه‌قامێك له زێرِه))دا ده‌ڵێت: ((ژیان، نه رِێگایه‌كى خۆشرِه‌و و هه‌موار كراوه‌و نه به‌ستێنێكه له گوڵ. له یادت بێت كه گوڵه‌باخه‌كانیش ته‌نراون به درِكى تیژ و برِنده.))
ئایا له سه‌ركه‌وتندا زیره‌كى و توانا(ئیستیعداد) كاریگه‌رییان هه‌یه؟
ئه‌گه‌رهۆش‌و توانایه‌كى تێروته‌واومان هه‌بێت‌و به‌دروستی به‌كاری بهێنین، ئه‌وا به‌دڵنیاییه‌وه رِێگای گه‌یشتن به‌سه‌ركه‌وتن‌و به‌خته‌وه‌رى بۆمان هه‌موار ده‌بێت، به‌ڵام ئه‌گه‌ر بێتو له كاره‌كاندا جددییه‌ت به‌كار نه‌به‌ین، ئه‌وا كه‌سانی لێبرِاو‌و خاوه‌ن ئیراده‌یش به كه‌مترین تواناوه پێشمان پێده‌گرنه‌وه. ئه‌ڵبه‌ته پێویسته دانی پێدابنێین كه نه‌بوونى توانا(ئیستعداد) به هۆكار گه‌لێكى وه‌ك به‌رگری، داكۆكى‌و كۆششكردن، رِێكوپێكى، ووردبینی‌و ورده‌كاری‌و پشوودرێژی‌و خۆرِاگریه‌وه شیاوى قه‌ره‌بووبوونه‌وه‌یه. هه‌ریه‌ك له‌و هۆكار (فاكته‌ر)ه گرنگ‌و كارسازانه له شوێنى خۆیدا لێیده‌كۆڵرێته‌وه‌و تاوتوێ ده‌كرێت، به‌ڵام سه‌ره‌تا پێویسته ده‌ست به‌م بابه‌ته بكه‌ین، كه چۆن ده‌توانین له مرۆڤێكى كه‌م توانا(ئیستیعداد)، كه‌م هۆش(نازیره‌ك)و یادگه‌یه‌كى لاواز كه‌سێكى خاوه‌ن توانا(بااستعداد)، هۆشیار(زیره‌ك)و یادگه‌باش دروست بكه‌ین.
ئه‌م رِاستییه چه‌ندین جار به شێوه‌ى جیاوازو جۆربه‌جۆر خراوه‌ته رِوو، كه تواناى ناپشكوتوو شاراوه‌ى مێشك چه‌ند به‌رامبه‌رى كاركرده‌كه‌یه‌تى‌و هیچ مرۆڤێك نه‌یتوانیوه به‌ته‌واوه‌تى سوود له زیره‌كى‌ومێشك خۆی وه‌ربگرێت. ته‌نانه‌ت ئه‌نیشتاینی گه‌وره بلیمه‌تی بواری زانستی سه‌رده‌میش، ته‌نها له‌سه‌دا سیانزه‌ى توانا زه‌ینینه‌كانى خۆی به‌كارهێناوه.
باشترین شێوازى سوودوه‌رگرتن له تواناكانى مێشك، رِه‌وانه‌كردن‌و سپاردنى بیرو هزر، ئه‌ندێشه‌و ئاوات‌و خولیاكانه بۆی. گرفته‌كانى خۆت به‌مێشكت بسپێره تاوه‌كو له‌ده‌رفه‌تى گونجاو‌و له‌باردا تاوتۆی بكرێت. رِاهاتن به ئاوه‌ها كارێك مێشك كاراتر‌و چالاكتر ده‌كات، به‌چه‌شنێك كه له ماوه‌یه‌كى كورتدا ده‌ستت به وه‌ڵامه پێویسته‌كان ده‌گات. مێشكى تۆ ده‌توانێت هه‌ر وه‌ك خۆر به‌سه‌ر هه‌موو شوێنێكدا رِووناكى‌و پرشنگ بهاوێَت، به‌مه‌رجێك به‌باشترین شێوه به‌هره‌ى لێوه‌ربگیردرێت‌و به‌كارى بهێنێت. ((بۆسوییه)) به‌جۆرێكى جوان‌و نایاب ئه‌م مه‌سه‌له‌یه باس ده‌كات: (مێشكى تۆ وه‌ك ئاشێك وه‌هایه كه به‌ردوام كارده‌كات. ئه‌گه‌ر گه‌نمى تێبكه‌یت، ئاردى گه‌نم ده‌داته ده‌ره‌وه‌و ئه‌گه‌ر جۆی تێبكه‌یت ئاردى جۆ ده‌داته ده‌ره‌وه. كه‌واته ئایدیاو بیرو هزری باشى تێبكه تاوه‌كو به‌رهه‌مه‌كه‌ی ببینیت.))
ئایا چانس‌و به‌خت رۆڵی هه‌یه له سه‌ركه‌وتنماندا؟
بایكۆن ده‌ڵێت: ((ئایا ده‌زانیت به‌خت(چانس)چییه؟ به‌خت(چانس) بوێری‌و دلێریمان پێده‌به‌خشێت تا هه‌ست بكه‌ین كه رِۆژگار به‌پێی ئاوات و ئاره‌زوى ئێمه‌یه‌و ئه‌و هه‌سته، هێزو توانا جه‌سته‌یی‌و هزرییه‌كانمان له ئه‌نجامدان‌و رِاپه‌رِاندنی كاره ئه‌سته‌م‌و دژواره‌كاندا به‌هێز‌و پته‌و ده‌كات. ئه‌و كه‌سانه‌ى كه هه‌موو شتێك به چانس‌و ئیقباڵ ده‌زانن، ئه‌وا به‌زمانى بێزمانى ده‌ڵێن(بمرێ لێوه‌شاوه‌یى))و به‌م جۆره درووشمانه دڵگه‌رمى‌و سه‌رگه‌رمیه‌كی گه‌لێك پووچ‌و بێ ناوه‌رِۆك بۆ خۆیان دروست ده‌كه‌ن، به ووته‌ى (گۆته)ى گه‌وره شاعیری ئه‌ڵمانى(له‌ده‌رفه‌ت(هه‌ل)ى باش‌و سوودمه‌ند به‌هره‌وه‌ر بن. له‌به‌ر ئه‌وه‌ى زۆر ده‌گمه‌نه.))
به‌خت (چانس) به واتای سوودوه‌رگرتنى دروست‌و به‌جىَ له هه‌ل‌و ده‌رفه‌ته پێشهاتووه‌كانه. ئه‌گه‌ر چاوێكى بیناو گوێچكه‌یه‌كى بیسه‌ر(گوێقوڵاخ)مان نه‌بێت‌و سوودى دروست‌و رِه‌وا له زیره‌كى‌و هۆش‌و توانای برِیاردانى خۆمان وه‌رنه‌گرین، ئیدى چۆن ده‌توانین چانس(به‌خت) له ئامێز بگرین؟ ده‌بێت هه‌میشه‌و به‌رده‌وام به دوای چانس‌و به‌خته‌وه بین‌و به زیره‌كى‌و وریایی‌و وردبینی(تیژبینى)ه‌وه په‌رِ‌و باڵ‌و گه‌شه به‌و ده‌رفه‌تانه بده‌ین، كه ژیان پێمانى ده‌دات‌و لێیان به‌هره‌وه‌ر بین.
مه‌حاڵ (نامومكین) بوونى نییه؟
ئه‌گه‌ر مه‌حاڵ (نامومكین) بوونى نه‌بێت، كه‌واته هه‌ركارێك ده‌كرێت ببێت‌و بێته‌بوون. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا، ئه‌ى بۆچی هه‌ندێ كه‌س له كاره‌كانیاندا ناسه‌ركه‌ووتون. ناسه‌ركه‌ووتویى ئه‌وان له‌به‌ر دوو هۆی سه‌ره‌كییه:
یه‌كه‌م له‌وه‌ڵامدانه‌وه‌ى به‌رپرسیارییه‌تی‌و ده‌رفه‌ته پێشهاتووه‌كاندا به‌رگری‌و خۆرِاگرییان له‌خۆیان پیشان نه‌داوه‌‌و له ئه‌نجامدان‌و رِاپه‌رِاندنى كاره‌كاندا كه‌مته‌رخه‌مییان نواندووه.
دووه‌م رِێگاو شێواز‌و میتۆدى (برِیاردان)ه‌كه‌یان نادروست بووه. به‌گوزاریه‌كى دى، له‌بری هه‌ڵسه‌نگاندن‌و تاوتوێكردنى هه‌مه‌لایه‌نه‌و ووردى كاره‌كه‌و فه‌راهه‌م كردنى كه‌ره‌سته‌‌و پێویستییه‌كان بۆ ئه‌نجامدانى ئه‌و كاره، یه‌كسه‌رو بێ سێ‌و دوو لێكردن، خۆیان تێهه‌ڵداوه. برِیاردان بۆ ده‌سپێكردنی كاره‌كه بۆخۆی هه‌نگاوێكى ئه‌رێیی(پۆزه‌تیڤ)ه، به‌ڵام ئه‌گه‌ر به‌بێ خوێندنه‌وه‌و تاوتوێكردنى پێشوه‌خت‌و پرس‌و رِاوێژكردن هه‌نگاو هه‌ڵبێنین، ئه‌وا به ئه‌نجامى دڵخوازى خۆمان ناگه‌ین. كاری به‌بێ خوێندنه‌وه و لێكۆڵینه‌وه رِه‌نگه له ده‌سپێكدا به‌باشى به‌ره‌و پێشه‌وه برِوات، به‌ڵام كاتێك ده‌بێت كه بنبه‌ست ده‌گه‌ین‌و له‌وێوه كه پێشتر بیرمان له رِێگه‌چاره‌یه‌ك نه‌كردووه‌ته‌وه، دڵساردو هیوابرِاو ده‌بین‌و ئه‌سڵی ئامانج(هدف)ه‌كه تاوانبار ده‌كه‌ین‌و دواجار به فه‌رامۆشی ده‌سپێرین.
سه‌رچاوه: گۆڤاری روزهای زندگى
2013-07-27
له‌كاتی تووڕه‌یی خواردن مه‌خۆ
له‌كاتی تووڕه‌یی خواردن مه‌خۆ
چه‌ند پزیشكێكی سویدی له‌میانی لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كدا به‌و ئه‌نجامه گه‌یشتن كه كاتێك مرۆڤ تووڕه‌یه یان دڵیته‌نگه و خه‌مباره یان ترسی لێ نیشتووه و خواردن ده‌خوات ئه‌وه هیچ سوودێكی لێوه‌رناگرێت و به‌ڵكو لایه‌نه خراپه‌كه‌ی زۆرتره بۆی. هه‌روه‌ها پزیشكه سویدییه‌كان ئه‌وه‌شیان ئاشكراكرد كه تووڕه‌یی و خه‌م و ترس رێگه له ده‌ردانی رژێنی هه‌رسكردن له گه‌ده ده‌گرن و ئه‌وكاتیش نه‌ك مرۆڤ هیچ سوودێك له خواردنه‌كه وه‌رناگرێت، به‌ڵكو دووچاری نه‌خۆشی گه‌ده‌ش ده‌بێت. بۆیه ئه‌و پزیشكانه ئامۆژگاری مرۆڤ ده‌كه‌ن كه له‌كاتی تووڕه‌یی و ترس و خه‌مدا خواردن نه‌خۆن.
چه‌ند پزیشكێكی سویدی له‌میانی لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كدا به‌و ئه‌نجامه گه‌یشتن كه كاتێك مرۆڤ تووڕه‌یه یان دڵیته‌نگه و خه‌مباره یان ترسی لێ نیشتووه و خواردن ده‌خوات ئه‌وه هیچ سوودێكی لێوه‌رناگرێت و به‌ڵكو لایه‌نه خراپه‌كه‌ی زۆرتره بۆی. هه‌روه‌ها پزیشكه سویدییه‌كان ئه‌وه‌شیان ئاشكراكرد كه تووڕه‌یی و خه‌م و ترس رێگه له ده‌ردانی رژێنی هه‌رسكردن له گه‌ده ده‌گرن و ئه‌وكاتیش نه‌ك مرۆڤ هیچ سوودێك له خواردنه‌كه وه‌رناگرێت، به‌ڵكو دووچاری نه‌خۆشی گه‌ده‌ش ده‌بێت. بۆیه ئه‌و پزیشكانه ئامۆژگاری مرۆڤ ده‌كه‌ن كه له‌كاتی تووڕه‌یی و ترس و خه‌مدا خواردن نه‌خۆن.
بیركردنه‌وه به‌ر له نووستن....كارێكى باشه یان خراپ؟
بیركردنه‌وه به‌ر له نووستن....كارێكى باشه یان خراپ؟
زۆر جار كه به‌یانى به‌خه‌به‌ر دێین هه‌ست به تێكشكان و ناخۆشى و بێزارى ده‌كه‌ین، كتوپر، به‌بێ ئاگاداركردنه‌وه‌یه‌كى پێشوه‌خت، پرسیار له هۆكارى ئه‌و بێزارییه كتوپره‌مان ده‌كه‌ین، به‌ڵام هۆكاره‌كه‌ى نازانین، ئه‌م هه‌سته‌مان به‌درێژاى ئه‌و رۆژه به‌رده‌وام ده‌بێت، كاره‌كانمان بۆ به‌رێوه‌ناچێت، یان به‌سستى و خه‌واڵوییه‌كى ته‌واوه‌تیه‌وه رایان ده‌په‌رێنین، وادیاره ئه‌م هه‌ست و سۆزه نێگه‌تیڤانه پاڵنه‌ریكى پێشینه‌یان هه‌یه كه په‌یوه‌ندییان به قۆناغى بیركردنه‌وه‌ى به‌ر له نوستن و، هه‌روه‌ها دواى به‌خه‌به‌رهاتنمان له به‌یانیدا هه‌یه.
قۆناغى بیركردنه‌وه‌ى به‌ر له‌نوستن به خراپترین هۆو باره ده‌روونیه خراپه‌كان له‌سه‌ر مرۆڤ داده‌نرێت، له‌وانه‌یه شوێنه‌وارێكى خراپ له‌سه‌ر بارى ده‌روونى كه‌سه‌كه بۆ رۆژى دوای به‌جێبهێڵێت، به‌ڵام لێره‌دا مه‌به‌ستمان له هه‌موو جۆره‌كانى بیركردنه‌وه نییه، به‌ڵكو ته‌نها بیركردنه‌وه‌ى خراپ و ره‌شبینیانه.
رۆڵى ئه‌مه- واته رۆڵى پرۆسه‌ى بیركردنه‌وه‌ى به‌ر له نووستن و كاریگه‌رییه‌كه‌ى له‌سه‌ر بارى ده‌روونى مرۆڤه‌كه له به‌یانیدا، واته هۆكارى هه‌ر هه‌ستكردنێك به تێكشكان و ناخۆشى و دڵته‌نگییه‌ك یان بێتواناى له به‌رده‌وام بوونى كاره‌كان بریتیه له‌وبه‌رنامه خودییه نێگه‌تیڤه‌ى له نه‌ستى مرۆڤه‌كه‌دا هه‌یه، ئه‌میش له ئه‌نجامى ئه‌و بیركردنه‌وه و رووداوه خراپانه یان باشانه‌یه كه له رابردوودا كه‌سه‌كه كۆیكردۆته‌وه.
له‌به‌رئه‌وه، پێویسته چاودێرى بیركردنه‌وه به‌ر له نوستن بكه‌ین و ئاگادارى هه‌موو ئه‌و بۆچوون و دیمه‌نانه‌بكه‌ین كه به‌ر له نووستن بیرى لێده‌كه‌ینه‌وه له‌برى ئه‌و ساته ناخۆشانه هوڵ بۆ به‌بیرهاتنه‌وه‌ى ساته باش و كاته جوانه‌كان بدرێت، واته هه‌موو شتێك كه له ژیاندا پۆزه‌تیڤانه‌بێت، تاوه‌كو له كه‌شێكى ئارام و بێده‌نگ و پر له زینده‌گیدا بۆ به‌یانى بژین .
له‌به‌رئه‌وه لێره‌دا دوو رێگه بۆ بیركردنه‌وه به شێوه‌یه‌كى باش و بۆ پارێزگاریكردن له چالاكى و زینده‌گى به شێوه‌یه‌كى به‌رده‌وام، به‌بێ ئه‌وه‌ى گوێ به‌هه‌موو ئه‌و كێشهو ئاسته‌نگیانه بده‌ین كه دێته رێمان ده‌خه‌ینه روو :
رێگه‌ى یه‌كه‌م/ له‌سه‌ر بیركردنه‌وه له‌و ئامانجه سه‌رنج راكێشانه وه‌ستاوه كه خوازیاریت له داهاتوودا به دییان بهێنیت و هه‌وڵیان بۆ ده‌ده‌یت، پێویسته بیان نووسیته‌وه، یان له خه‌یاڵتدا نمایشیان بكه‌یت و ناوى خۆت له كۆتاى په‌ره‌كه‌دا بنووسیت تا بدینیت نێوان تۆو ئامانجه‌كان زۆر نزیكن، وادایبنێ هیواكانت به‌هه‌موو شێوه‌كانییه‌وه هاتۆته دى، بۆ چه‌ند ساتێك وه‌ها بژى كه به‌دیهاتوون، كاتێك دیمه‌نكه سه‌رنج راكێش ده‌بێت بنوو، به‌مه دواهه‌مین بیركردنه‌ت بریتى ده‌بێت له سه‌ركه‌وتن بۆ به‌دیهێنانى ئامانجه‌كانت، بۆ به‌یانى به ده‌روونیكى ئارام و چالاكییه‌كى زۆره‌وه به‌خه‌به‌ردێیت.
رێگه‌ى دووه‌م/ له‌سه‌ر به‌بیرهاتنه‌وه‌ى دیمه‌نه‌كان وه‌ستاوه، ئه‌و یادگارى و ساته جوانانه‌ى كه له ژیانتدا هاتوونه‌ته رێت و خوازیاریت گه‌ر بۆ جارێكیش بێت تیایدا بژیته‌وه، له شوێنێكى ئارام و بێده‌نگدا پشوبده وجوانترین و خۆشترین یادگارییه‌ك كه له رابردوودا هه‌تبووه بیهێنه‌وه‌یاد، چۆن ده‌ته‌وێت تاوتوێیان بكه له ئه‌نجامى ئه‌وه‌و به هه‌مان هه‌ستى جوانه‌وه بۆ به‌یانى به‌خه‌به‌ره.
خوشتن و چۆنیه‌تی بیركردنه‌وه
خوشتن و چۆنیه‌تی بیركردنه‌وه
توێژینه‌وه‌یه‌كی زانستی تیمه‌كانی توێژه‌رانی فه‌ره‌نسا له‌په‌یمانگه‌ی “سلات” ئامۆژگاریده‌ده‌ن به‌وه‌ی خۆشتن یارمه‌تیده‌ری مرۆڤه له‌ئازادكردنی هه‌ناسه‌دانه‌وه،هه‌روه‌ك یارمه‌تیده‌ره له‌حه‌سانه‌وه‌ی ماسولكه‌كان و ڕزگاربون له‌دڵه‌ڕاوكێ و زیادكردنی ماده‌ی دوبامین كه له‌گه‌ڵ مۆخ كارلێك ده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی كاریگه‌ری بخه‌نه زۆرێك له‌هه‌ست و هه‌ڵسوكه‌ت و وریابونه‌وه.
توێژینه‌وه‌كه ئاماژه به‌وه‌ده‌كات كه زیادبونی ماده‌ی دوبامین له‌مۆخ رۆڵێكی گرنگی هه‌یه له‌هه‌ستكردن به خۆشی و ئارامی كه وا له‌مرۆڤ ده‌كات داهێنان و بنیات نان،هه‌رچه‌نده مرۆڤ خۆی بشوات ئه‌و ماده‌یه زیاد ده‌كات، بۆیه ئه‌م توێژینه‌وه‌یه ئامۆژگاریده‌دات به چه‌ند جارێك خۆشتن له‌رۆژێكدا.
هه‌روه‌ها خۆشتن هانده‌رێكه بۆ ڕێكخستنی كاروسیتمی لیمفاویه‌كان كه یارمه‌تیده‌ره‌ی ڕزگاركردنی جه‌سته‌یه له‌ژه‌هرو ماده زیانبه‌خشه‌كان و به‌كتریای بێزاركه‌ر ، یارمه‌تیده‌ریشه له‌چالاككردنی سوڕی خوێن.
خانه‌كانی چینی پێست له‌كاتی خۆشتندا نه‌رم و شێدارده‌بێت، ده‌بیته خاوه‌نی پێستێكی پاك و نه‌رم و نیان، پێست مانگانه تازه ده‌بێته‌وه بۆیه پێویسته یارمه‌تیده‌ری بیت به خۆشتن له‌ڕزگاربون له‌وچینه مردوه.
توێژینه‌وه‌یه‌كی زانستی تیمه‌كانی توێژه‌رانی فه‌ره‌نسا له‌په‌یمانگه‌ی “سلات” ئامۆژگاریده‌ده‌ن به‌وه‌ی خۆشتن یارمه‌تیده‌ری مرۆڤه له‌ئازادكردنی هه‌ناسه‌دانه‌وه،هه‌روه‌ك یارمه‌تیده‌ره له‌حه‌سانه‌وه‌ی ماسولكه‌كان و ڕزگاربون له‌دڵه‌ڕاوكێ و زیادكردنی ماده‌ی دوبامین كه له‌گه‌ڵ مۆخ كارلێك ده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی كاریگه‌ری بخه‌نه زۆرێك له‌هه‌ست و هه‌ڵسوكه‌ت و وریابونه‌وه.
توێژینه‌وه‌كه ئاماژه به‌وه‌ده‌كات كه زیادبونی ماده‌ی دوبامین له‌مۆخ رۆڵێكی گرنگی هه‌یه له‌هه‌ستكردن به خۆشی و ئارامی كه وا له‌مرۆڤ ده‌كات داهێنان و بنیات نان،هه‌رچه‌نده مرۆڤ خۆی بشوات ئه‌و ماده‌یه زیاد ده‌كات، بۆیه ئه‌م توێژینه‌وه‌یه ئامۆژگاریده‌دات به چه‌ند جارێك خۆشتن له‌رۆژێكدا.
هه‌روه‌ها خۆشتن هانده‌رێكه بۆ ڕێكخستنی كاروسیتمی لیمفاویه‌كان كه یارمه‌تیده‌ره‌ی ڕزگاركردنی جه‌سته‌یه له‌ژه‌هرو ماده زیانبه‌خشه‌كان و به‌كتریای بێزاركه‌ر ، یارمه‌تیده‌ریشه له‌چالاككردنی سوڕی خوێن.
خانه‌كانی چینی پێست له‌كاتی خۆشتندا نه‌رم و شێدارده‌بێت، ده‌بیته خاوه‌نی پێستێكی پاك و نه‌رم و نیان، پێست مانگانه تازه ده‌بێته‌وه بۆیه پێویسته یارمه‌تیده‌ری بیت به خۆشتن له‌ڕزگاربون له‌وچینه مردوه.
2013-07-25
با فێری ئارامگرتن بین
با فێری ئارامگرتن بین
دوای ئەوەی پیاوێک کورە تاقانەکەی تووشی رووداوێكی سەیارە بوو
لە نەخۆشخانەی تایبەتەوە پەیوەندی بە پزیشکی پسپۆر کرا پەپەلە ئامادەبێت
دکتۆر زۆر به‌پەلە گەیشتە نەخۆشخانە
بۆ ئەوەی نەشتەگەری لە ناکاو بۆ كوڕه‌كه بکات
پێش ئەوەی بچێتە ھۆلی نەشتەرگەری باوکی كوڕه‌كه‌ی بینی دەھاتوو دەچوو زۆر نیگەران دیار بوو...!!!!
باوکی كوڕه‌كه‌ش کاتێک دکتۆرەکەی بینی بەسەریدا ھاواری کرد ووتی: لەبەر چی ئەوھا دەرنگ ھاتی نازانی ژیانی مندالەکەم لە مەترسیدایە؟
دکتورەکە ووتی لە سەرخۆ بە برا من لە نەخۆشخانە نەبووم کاتێک پەیوەندیم پێکرا زوو گەیشتەمە ئێره، ئێستاش لە سەرخۆ بە ئارام بگرە،
باوکی منالەکە ووتی :ئارام بگرم؟
دکتۆرێکی جەند خەم ساردی باشە ئەگەر کورەکی تۆ بوایە وات دەووت؟
دکتورەکە زەردەخەنەیە‌کی کرد ووتی:ئیسلام ئەوە مان فێردەکات لەکاتی رووداو کارەسات دەبێ ئاراممان ھەبێت ئەوەی خوا حەز بکات ئەو دەبێت
ژیان بە دەست خوایە نە درێژ دەکرێت نە کورت دەکرێت وە ئەوەی پێوست بێت بۆ کوڕەکه‌ت دەیکەین .
برۆ دەست نوێژ بشۆ دووعای بۆبکە باشترە
باوکی مندالەکە بە گالتە پێکردنێکەوە سەری بۆ دکتورکە بادا،
دکتۆر چووە ژووری نەشتەرگەری پاش ماوەیەک ،ھاتە دەرەەوە ووتی:
موژدە براکەم ئێستا حالی کورکەت زۆر باشە نەشتەرگەریەکەی سەرکەوتوو بوو.
دواتر یاریدە دەرەکەم باسی حالەتەی مندالەکەت زیاتر بۆ دەکات ئیستا من دەرنگمە دەبێت برۆم،کارێکی گرینگم ھەیە , باوکی کورەکە کاتێک مندالەکەی ھاتە دەرەوە بە یاریدەرەکەی دکتۆری ووت ئەو دکتورە زۆر لە خۆباییە ڕانەوەستا تاوه‌کو ھەندیک پرسیاری لێ بکەم دەربارەی حالەتی کورەکەم،
یاریدەدەرەکەی دکتوره‌كه چاوی پر بوو لە فرمێسک ووتی:
دوینێ شەو کورەکەی دکتۆر لە رووداویکی دلتەزێن گیانی لە دەستدا ،لە بەر ئەوەی تاکە دکتورە لە نەخۆشخانەکەمان ئەو پسپۆریەی ھەبێت ناچار تەلەفونمان بۆ کرد ئەویش ھات تاکو ژیانی کورەکەی تۆ رزگار بکات ئیستاش بۆیە زوو رۆیشت تاکو بە ناشتنی كوڕه‌كه‌ی رابگات.
باوکی کورەکە دەستی کرد بە گریان فرمێسک لە چاوانی ھاتە خوارەوە
کوتی ئەی خوایە گیان من چ بێ رێزیەکم کرد بەرامبەر ئەو پیاوە گەورە و خۆڕاگرە.
خوایە گیان وەک ئەو دکتۆرە ئیماندارە ئێمەش فێرە ئارام گرتن و لێبوردەیی کەییت و خوایە گیان دڵێکی ئارامگرتوومان پێ بەخشی لەکاتی ناخۆشی
لە نەخۆشخانەی تایبەتەوە پەیوەندی بە پزیشکی پسپۆر کرا پەپەلە ئامادەبێت
دکتۆر زۆر به‌پەلە گەیشتە نەخۆشخانە
بۆ ئەوەی نەشتەگەری لە ناکاو بۆ كوڕه‌كه بکات
پێش ئەوەی بچێتە ھۆلی نەشتەرگەری باوکی كوڕه‌كه‌ی بینی دەھاتوو دەچوو زۆر نیگەران دیار بوو...!!!!
باوکی كوڕه‌كه‌ش کاتێک دکتۆرەکەی بینی بەسەریدا ھاواری کرد ووتی: لەبەر چی ئەوھا دەرنگ ھاتی نازانی ژیانی مندالەکەم لە مەترسیدایە؟
دکتورەکە ووتی لە سەرخۆ بە برا من لە نەخۆشخانە نەبووم کاتێک پەیوەندیم پێکرا زوو گەیشتەمە ئێره، ئێستاش لە سەرخۆ بە ئارام بگرە،
باوکی منالەکە ووتی :ئارام بگرم؟
دکتۆرێکی جەند خەم ساردی باشە ئەگەر کورەکی تۆ بوایە وات دەووت؟
دکتورەکە زەردەخەنەیە‌کی کرد ووتی:ئیسلام ئەوە مان فێردەکات لەکاتی رووداو کارەسات دەبێ ئاراممان ھەبێت ئەوەی خوا حەز بکات ئەو دەبێت
ژیان بە دەست خوایە نە درێژ دەکرێت نە کورت دەکرێت وە ئەوەی پێوست بێت بۆ کوڕەکه‌ت دەیکەین .
برۆ دەست نوێژ بشۆ دووعای بۆبکە باشترە
باوکی مندالەکە بە گالتە پێکردنێکەوە سەری بۆ دکتورکە بادا،
دکتۆر چووە ژووری نەشتەرگەری پاش ماوەیەک ،ھاتە دەرەەوە ووتی:
موژدە براکەم ئێستا حالی کورکەت زۆر باشە نەشتەرگەریەکەی سەرکەوتوو بوو.
دواتر یاریدە دەرەکەم باسی حالەتەی مندالەکەت زیاتر بۆ دەکات ئیستا من دەرنگمە دەبێت برۆم،کارێکی گرینگم ھەیە , باوکی کورەکە کاتێک مندالەکەی ھاتە دەرەوە بە یاریدەرەکەی دکتۆری ووت ئەو دکتورە زۆر لە خۆباییە ڕانەوەستا تاوه‌کو ھەندیک پرسیاری لێ بکەم دەربارەی حالەتی کورەکەم،
یاریدەدەرەکەی دکتوره‌كه چاوی پر بوو لە فرمێسک ووتی:
دوینێ شەو کورەکەی دکتۆر لە رووداویکی دلتەزێن گیانی لە دەستدا ،لە بەر ئەوەی تاکە دکتورە لە نەخۆشخانەکەمان ئەو پسپۆریەی ھەبێت ناچار تەلەفونمان بۆ کرد ئەویش ھات تاکو ژیانی کورەکەی تۆ رزگار بکات ئیستاش بۆیە زوو رۆیشت تاکو بە ناشتنی كوڕه‌كه‌ی رابگات.
باوکی کورەکە دەستی کرد بە گریان فرمێسک لە چاوانی ھاتە خوارەوە
کوتی ئەی خوایە گیان من چ بێ رێزیەکم کرد بەرامبەر ئەو پیاوە گەورە و خۆڕاگرە.
خوایە گیان وەک ئەو دکتۆرە ئیماندارە ئێمەش فێرە ئارام گرتن و لێبوردەیی کەییت و خوایە گیان دڵێکی ئارامگرتوومان پێ بەخشی لەکاتی ناخۆشی
شیر، بۆ ئارامیی ده‌روون
شیر، بۆ ئارامیی ده‌روون
هه‌بوونی شیر له ژه‌مه خۆراكه‌كاندا گرنگی تایبه‌تی خۆی هه‌یه، ئه‌م خواردنه‌وه‌یه چه‌ندین كانزا و پرۆتین و ڤیتامینی گرنگ له‌خۆده‌گرێـت، كه پێویستن بۆ ته‌ندروست ڕاگرتنی جه‌سته و ده‌روون.
لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك كه له‌لایه‌ن رێكخراوی (ئینگریدیا) فه‌ره‌نسیه‌وه به‌ڕێوه‌برا ده‌ریخست كه شیر كاریگه‌ره بۆ چاره‌سه‌كردنی سه‌رئێشه و كه‌مكردنه‌وه‌ی په‌ستانی ده‌روونی.
شیر بڕێك پڕۆتینی (لاكتیوم) له‌خۆ ده‌گرێت كه په‌ستانی خوێن داده‌به‌زێنێت و ده‌روون ئارام ده‌كاته‌وه به كه‌مكردنه‌وه‌ی رێژه‌ی (كۆرتیسۆل) كه هۆرمۆنێكه رژێنه‌كانی جه‌سته‌ی مرۆڤ له كاتی زیادبوونی په‌ستانی ده‌روونیدا ده‌یڕێژن.
هه‌روه‌ها هه‌بوونی هه‌ردوو ڤیتامینی B2 و B12 له شیردا هۆكاری دیكه‌ن بۆ به‌خشینی ئارامی به ده‌روون.
هه‌بوونی شیر له ژه‌مه خۆراكه‌كاندا گرنگی تایبه‌تی خۆی هه‌یه، ئه‌م خواردنه‌وه‌یه چه‌ندین كانزا و پرۆتین و ڤیتامینی گرنگ له‌خۆده‌گرێـت، كه پێویستن بۆ ته‌ندروست ڕاگرتنی جه‌سته و ده‌روون.
لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك كه له‌لایه‌ن رێكخراوی (ئینگریدیا) فه‌ره‌نسیه‌وه به‌ڕێوه‌برا ده‌ریخست كه شیر كاریگه‌ره بۆ چاره‌سه‌كردنی سه‌رئێشه و كه‌مكردنه‌وه‌ی په‌ستانی ده‌روونی.
شیر بڕێك پڕۆتینی (لاكتیوم) له‌خۆ ده‌گرێت كه په‌ستانی خوێن داده‌به‌زێنێت و ده‌روون ئارام ده‌كاته‌وه به كه‌مكردنه‌وه‌ی رێژه‌ی (كۆرتیسۆل) كه هۆرمۆنێكه رژێنه‌كانی جه‌سته‌ی مرۆڤ له كاتی زیادبوونی په‌ستانی ده‌روونیدا ده‌یڕێژن.
هه‌روه‌ها هه‌بوونی هه‌ردوو ڤیتامینی B2 و B12 له شیردا هۆكاری دیكه‌ن بۆ به‌خشینی ئارامی به ده‌روون.
ئارامگرتن
ئارامگرتن
ئارامگرتن لە زمانەوانیدا/ وشەی (الصبر)بەمانای خۆگرتن و رێگرتن هاتوە ، من ئارامدەگرم واتە من نەفس و دەروونی خۆم گرتوە لەگوناه و تاوان. ئارامگرتن دادەنرێت بە سەرەکیترین رەوشتەبەرزەکان و هەروەها بەبنەڕەترین رەوشتەکانی ئاینە پاک و بێگەردەکەمانو بۆ پتر تیشک خستنەسەر ئەم رەوشتە بەرزەش چەند دەلاقەیەک بەروویدا ئاوەڵادەکەین.
دەلاقەی یەکەم/ ئارامگرتن کلیلی گەردوونە
بیربکەنەوە لە دروستکراوو بەدیهێنەرەکانی پەروەردگار... لەمنداڵ کاتێ لەرەحمی دایکیدایە چۆن بە قۆناغە یەک لەدوای یەکەکاندا تێدەپەڕێ و لەناکاو گەورە نابێت .......هەروەها وردببنەوە لەکشتوکاڵ بەچەند قۆناغێکدا تێدەپەڕێ ئەوجا نەش و نما دەکاتو دەدورێتەوە....هەروەها وردببنەوە لەقۆناغبەندی لەهەڵهاتن و ئاوابوونی خۆردا، ئایا نابینی خوداوەندی باڵادەست ئاسمانەکانی لەشەش رۆژدا دروست کردوە لەکاتێکدا دەیتوانی لەیەک رۆژدا بەدی بهێنێت یاخود لە وچانێکی کورتدا......: .jg
دەلاقەی دووەم/هەمووشتێک لەژیانماندا پێویستی بەئارامگرتن هەیە
ئەگەر خوازیاربوویت لەژیاندا سەرکەوتووبیت دەبێت بۆ ماوەی (16) ساڵ تێبکۆسیتو ئارام بگریت،ئەگەر خوازیاربوویت گوێرایەڵی پەروەردگار بیت دەبێت ئارام بگریت لەسەر بەندایەتیەکان.ئەگەر خوازیاربوویت دەستبەرداری سەرپێچی و گوناه ببیت دەبێت ئارام بگریت و دەروونت وابەستەی ویست و خوازێکی پتەوبکەیت.لێرەوە دەبینی ئارامگرتن چۆن رۆچوە بەنێو سەراپای ژیانماندا هەربۆیە زانایان دەڵێن: "تەواوى دنیاو ئاین وابەستەی ئارامگرتنە".بێگەردیو پاکی بۆ پەروەردگار.........! ئایا ئازایەتیەک هەیە بەبێ ئارامگرتن ؟ یاخود هیچ ئاوەدانکردنەوەو دروستکردنی پردو رێگەوبان هەیە بەبێ ئارامگرتن ؟ یان چاکەکردن لەگەڵ دایکو باوک بەبێ ئارامگرتن دێتە دی؟
یاخود بوژاندنەوەی ئابووری هەیە بەبێ ئارامگرتن؟
دەلاقەی سێیەم/ بەبێ ئارامگرتن مرۆڤایەتی دەفەوتێ و لەناو دەچێت
تەماشاکە بەبێ ئارامگرتن ...ــ ئەوەی کەپاڵ دەنێت بە داوێنپیسێکەوە کەوا کاری داوێنپیسی ئەنجام بدات ئەوەیە ئارامی نەگرتوە هەتا بەشێوەیەکی دروست هاوسەر بگرێت .ــ ئەوەی ئالودەی مادە سڕکەرەکان بوە چ هۆکارێک بەو دەردەی بردوە ؟ هۆکارەکەی دەگەڕێتەوە بۆ ئەو بەڵاو نەهامەتییەی کە رووی تێکردوەو نەیتوانیوە ئارامی لەسەر بگرێت یاخود ئارامی نەگرتوە لەسەر ئەوکاتە بەتاڵانەی کە هەیەتی.
دەلاقەی چوارەم/ چواندنێک ماناکە رووندەکاتەوەو جێگیریدەکات
زانایان دەڵێن: "نەفس و روح ئەو سوارییەن کەبەندە سواری دەبێت هەتا بەهۆیانەوە بگات بەبەهەشت یاخود بەهۆیەوە بەرەو دۆزەخ بڕوات و ئارامگرتنیش لغاوەکەیەتی".
دەلاقەی پێنجەم/ (90)جار وشەی (ئارامگرتن) لەقورئانی پیرۆزدا هاتوە
وشەی ئارامگرتن پتر لە(90)جار و لە شوینی جیاجیادا هاتوەو لەمیانەی باسی هیچ رەوشێکی تردا ئەوەندە باس نەکراوە .
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=215060218647278&set=a.131708706982430.29276.131705653649402&type=1&relevant_count=1
ئارامگرتن لە زمانەوانیدا/ وشەی (الصبر)بەمانای خۆگرتن و رێگرتن هاتوە ، من ئارامدەگرم واتە من نەفس و دەروونی خۆم گرتوە لەگوناه و تاوان. ئارامگرتن دادەنرێت بە سەرەکیترین رەوشتەبەرزەکان و هەروەها بەبنەڕەترین رەوشتەکانی ئاینە پاک و بێگەردەکەمانو بۆ پتر تیشک خستنەسەر ئەم رەوشتە بەرزەش چەند دەلاقەیەک بەروویدا ئاوەڵادەکەین.
دەلاقەی یەکەم/ ئارامگرتن کلیلی گەردوونە
بیربکەنەوە لە دروستکراوو بەدیهێنەرەکانی پەروەردگار... لەمنداڵ کاتێ لەرەحمی دایکیدایە چۆن بە قۆناغە یەک لەدوای یەکەکاندا تێدەپەڕێ و لەناکاو گەورە نابێت .......هەروەها وردببنەوە لەکشتوکاڵ بەچەند قۆناغێکدا تێدەپەڕێ ئەوجا نەش و نما دەکاتو دەدورێتەوە....هەروەها وردببنەوە لەقۆناغبەندی لەهەڵهاتن و ئاوابوونی خۆردا، ئایا نابینی خوداوەندی باڵادەست ئاسمانەکانی لەشەش رۆژدا دروست کردوە لەکاتێکدا دەیتوانی لەیەک رۆژدا بەدی بهێنێت یاخود لە وچانێکی کورتدا......: .jg
دەلاقەی دووەم/هەمووشتێک لەژیانماندا پێویستی بەئارامگرتن هەیە
ئەگەر خوازیاربوویت لەژیاندا سەرکەوتووبیت دەبێت بۆ ماوەی (16) ساڵ تێبکۆسیتو ئارام بگریت،ئەگەر خوازیاربوویت گوێرایەڵی پەروەردگار بیت دەبێت ئارام بگریت لەسەر بەندایەتیەکان.ئەگەر خوازیاربوویت دەستبەرداری سەرپێچی و گوناه ببیت دەبێت ئارام بگریت و دەروونت وابەستەی ویست و خوازێکی پتەوبکەیت.لێرەوە دەبینی ئارامگرتن چۆن رۆچوە بەنێو سەراپای ژیانماندا هەربۆیە زانایان دەڵێن: "تەواوى دنیاو ئاین وابەستەی ئارامگرتنە".بێگەردیو پاکی بۆ پەروەردگار.........! ئایا ئازایەتیەک هەیە بەبێ ئارامگرتن ؟ یاخود هیچ ئاوەدانکردنەوەو دروستکردنی پردو رێگەوبان هەیە بەبێ ئارامگرتن ؟ یان چاکەکردن لەگەڵ دایکو باوک بەبێ ئارامگرتن دێتە دی؟
یاخود بوژاندنەوەی ئابووری هەیە بەبێ ئارامگرتن؟
دەلاقەی سێیەم/ بەبێ ئارامگرتن مرۆڤایەتی دەفەوتێ و لەناو دەچێت
تەماشاکە بەبێ ئارامگرتن ...ــ ئەوەی کەپاڵ دەنێت بە داوێنپیسێکەوە کەوا کاری داوێنپیسی ئەنجام بدات ئەوەیە ئارامی نەگرتوە هەتا بەشێوەیەکی دروست هاوسەر بگرێت .ــ ئەوەی ئالودەی مادە سڕکەرەکان بوە چ هۆکارێک بەو دەردەی بردوە ؟ هۆکارەکەی دەگەڕێتەوە بۆ ئەو بەڵاو نەهامەتییەی کە رووی تێکردوەو نەیتوانیوە ئارامی لەسەر بگرێت یاخود ئارامی نەگرتوە لەسەر ئەوکاتە بەتاڵانەی کە هەیەتی.
دەلاقەی چوارەم/ چواندنێک ماناکە رووندەکاتەوەو جێگیریدەکات
زانایان دەڵێن: "نەفس و روح ئەو سوارییەن کەبەندە سواری دەبێت هەتا بەهۆیانەوە بگات بەبەهەشت یاخود بەهۆیەوە بەرەو دۆزەخ بڕوات و ئارامگرتنیش لغاوەکەیەتی".
دەلاقەی پێنجەم/ (90)جار وشەی (ئارامگرتن) لەقورئانی پیرۆزدا هاتوە
وشەی ئارامگرتن پتر لە(90)جار و لە شوینی جیاجیادا هاتوەو لەمیانەی باسی هیچ رەوشێکی تردا ئەوەندە باس نەکراوە .
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=215060218647278&set=a.131708706982430.29276.131705653649402&type=1&relevant_count=1
خه‌وی دوانیوه‌ڕۆیان باشه یان خراپ؟
ئەنجامی توێژینه‌وه‌یه‌ك ده‌ریده‌خات خه‌وێ دوانیوه‌ڕۆیان ده‌بێته هۆی به‌هێزتر بوونی مێشك و یارمه‌تی مرۆڤ ده‌دات بیره‌وه‌ری و زانیاریه‌كانی چه‌ندین ساڵی پێشتر به بیر مرۆڤ بێته‌وه.
به پێ تویژینه‌وه كه له ئه‌مریكا ئه‌نجام دراوه ئاشكرا بووه خه‌وتنی دووانیوه‌ڕۆیان سودێكی زۆر به جه‌سته‌ی مرۆڤ ده‌گه‌یه‌نێت و ده‌بێته هۆی به‌هێزتر بوونی مێشك و بیره‌وه‌ری و یادگه‌ی درێژخایه‌نی مرۆڤ.
توێژه‌رانی ئه‌مریكی دوو گروپیان ده‌ستنیشان كردبوو كه یه‌كێیان دوانیوه‌ڕۆیان بۆ ماوه‌ی یه‌ك كاتژمێر ده‌خه‌وتن و ئه‌وانیتر نه‌ده‌خه‌وتن.
به گوێره‌ی ئه‌نجامه‌كان گروپی یه‌كه‌م واته ئه‌وانه‌ی دوانیوه‌ڕۆیان ده‌نوستن توانایی مێشك و بیرهێنانه‌وه‌یان زیاتر بوو له‌وانه‌ی تر، هه‌ر وه‌ها مێشكیان زووتر بیره‌وه‌ری و زانیاریه كۆنه‌كانیان به بیر ده‌هێنایه‌وه.
ئه‌و توێژه‌ره‌وانه باسیان له‌وه‌كردوه رۆژانه 60 بۆ 90 خوله‌ك خه‌وی دووانیوه‌ڕۆ زۆر له خه‌وی به‌رده‌وام و زۆری شه‌وانه باشتره.
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=214782102008423&set=a.131708706982430.29276.131705653649402&type=1&relevant_count=1
چۆن مرۆڤ ده‌بێته كه‌سێكی بوێر و ئازا ؟
یه‌كێك له ئامانجه‌كانی په‌روه‌رده به‌گشتی پێگه‌یاندنی تاكێكه كه خاوه‌ن بوێری (الجرأه) و ئازایه‌تی بێت،كه بتوانێت رووبه‌رووی گیروگرفته‌كانی رۆژانه‌ی بێته‌وه و له به‌رده‌م بچووكترین كێشه‌دا ده‌سته‌وسان نه‌وه‌ستێت،ئه‌وه‌ی تێبینی ده‌كرێت تاكی ئێمه گیرۆده‌ی بێ ئیراده‌یی و نه‌بوونی ئازایه‌تی و بوێریه ده‌سته‌وسان ده‌وه‌ستێت له‌به‌رده‌م گرفته‌كانی رۆژانه‌دابۆ ته‌نها ساتێكیش بیرناكاته‌وه له چاره‌سه‌رێك به‌ڵكو ده‌بێته كه‌سێكی لاوازو بێ ده‌سه‌ڵات،به‌ڵكو په‌نا ده‌باته به‌ر خه‌فه‌ت و گریان و خۆخواردنه‌وه و دووركه‌وتنه‌وه له كه‌سانی ترو ته‌نیایی وكشانه‌وه له چالاكیه‌كانی و دواجار ده‌بێته كه‌سێكی ره‌شبین و هه‌موو ده‌رگای بیركردنه‌وه‌و چاره‌سه‌ر داده‌خرێن به‌رووی ئه‌م تاكه‌دا، زۆر به‌ئاسانی په‌نا ده‌باته به‌ر خۆكوشتن وه‌ك ئه‌وه‌ی چاره‌سه‌رێكی ئاسان و خۆ ده‌ربازكردنبێت له‌و واقعه.
ژماره‌یان كه‌مه ئه‌و كه‌سانه‌ی له كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی داخراوی وه‌ك ئێمه‌دا بوێرانه‌و ئازایانه زاڵ بن به‌سه‌ر كێشهو گرفته‌كاندا،بتوانن زۆر بوێرانه باس له ناخ و ئێش وئازاره‌كانیان بكه‌ن،بتوانن راستگۆیانه ناخی خۆیان ده‌ربرن،ته‌نانه‌ت له كاتی چاره‌سه‌ری ده‌روونیشدا سڵكردنه‌وه هه‌یه له‌وه‌ی هه‌موو راستیه‌كان بدركێنرێت بۆ پزیشكی ده‌روونی یان بۆ چاره‌سازی ده‌روونی ئه‌وه‌ش ده‌كه‌وێته سه‌ر لێهاتووی كه‌سی چاره‌ساز،كه‌واته هه‌میشه ترسێكی گه‌وره هه‌یه له ئاشكراكردنی نهێنیه په‌نخواردووه‌كان،هه‌میشه بێ متمانه‌یی هه‌یه به‌یه‌كتر له‌ئاشكراكردنی نهێنیه‌كان،عه‌یبه‌و خۆ به‌كه‌م زانین له‌كاتی ئاشكراكردنی نهێنیه‌كان وه‌ك ئه‌وه‌ی گه‌وره‌ترین كاره‌سات رووی دابێت.گه‌وره‌ترین هۆ له‌به‌رده‌م نه‌بوونی بوێری و ئازایی لای تاكی ئێمه ترسه له قبوڵ نه‌كردنی راستیه‌كان له لایه‌ن كه‌سی به‌رامبه‌ر،كه ئه‌مه له هه‌موو بواره‌كانی ژیانماندا بوونی هه‌یه،وه‌ك نه‌بوونی بوێری و ئازایه‌تی له‌ناو هه‌ندێ له خێزانه‌كاندا كور یان كچ ناتوانن باس له كێشهو رازو خواستیان بكه‌ن له‌ناو خێزاندا نه‌توانراوه دایك و باوك و منداڵه‌كان وه‌ك هاورێیه‌ك بن زۆر جار له ئاسته به‌رزه‌كانیشدا بوونی نی یه واته خێزانی ئه‌م كۆمه‌ڵگه یه ناتوانێت راستیه‌كان قبوڵ بكات یان به واتایه‌كی تر شه‌رم و ترس له‌ناو خێزاندا له دایك وباوك ده‌بنه هۆی نه‌بوونی بوێری و ئازایی له قسه‌كردن و به‌رده‌وام خه‌فه‌كردنی كێشهو گرفته‌كان و مانه‌وه‌یان به بێ چاره‌سه‌ر.كه‌واته سه‌ره‌كی ترین هۆكار په‌روه‌رده‌ی هه‌ڵه‌ی ناو خێزانه هه‌ر له منداڵیه‌وه ووشه‌ی عه‌یبه به‌رده‌وام بوونی هه‌یه له كاتێكدا شتێك عه‌یب بێت یان عه‌یب نه‌بێت وه رێگه‌نه‌دان به‌منداڵ بۆ قسه‌كردن و راده‌ربرینی رای خۆی له‌و بابه‌تانه‌ی په‌یوه‌ندیان به خێزانه‌كه‌وه هه‌یه،شكاندنی منداڵ له به‌رده‌م كه‌سانی تردا له كاتێكدا ده‌یه‌وێت راو بۆچوونی خۆی ده‌ربرێت له هه‌ڵوێستێكدا،یان قسه‌كردن به‌راشكاوی دوودڵی و گومان دروست ده‌كات له‌لای دایك و باوك به‌رامبه‌ر كوره‌كه‌ی یان كچه‌كه‌ی،به‌رده‌وام ده‌كه‌ونه چاودێری كردنی هه‌ڵسوكه‌وته‌كانی به‌تایبه‌تی له قۆناغی هه‌رزه‌كاریدا،كه‌وه‌ك ده‌زانین ناسكترین و هه‌ستیارترین قۆناغی ژیانی مرۆڤه.هه‌ربۆیه له‌م قۆناغه‌دا كێشه‌ی سۆزداری وكۆمه‌ڵایه‌تی زۆرده‌بێت له‌ئه‌نجامی بێده‌نگی و نه‌وێران له قسه‌كردن كێشه‌كان زۆر گه‌وره‌تر ده‌بن تا ده‌گاته روودانی كاره‌ساتی دڵته‌زێن پاشان خێزان هۆشی دێته‌وه كه چ هه‌ڵیه‌كی كردووه‌و ئه‌مه‌نده‌ی هه‌وڵی داوه خه‌ڵك رازی بكات و قسه‌ی خه‌ڵكی نه‌یه‌ته‌سه‌ر ئه‌مه‌نده هه‌وڵی نه‌داوه كه‌شێكی وادروست بكات كه منداڵه‌كانی زۆر به ئازایانه‌و بێ ترس و دڵه‌راوكێ باس له كێشهو گرفتیان بكه‌ن په‌نا نه‌به‌ن به‌ر رێگه‌ی هه‌ڵه.كه‌واته له‌م بارودۆخه‌دا تاكێكی ئازا و راستگۆ بێ پێچ و په‌نا به‌رهه‌م نایه‌ت به‌ڵكو تاكێكی ترسنۆك هه‌میشه بێده‌نگ به‌رده‌وام خه‌فه‌كردنی كێشه‌كانی ئاشكرانه‌كردنی هه‌ست و ناخی به‌رهه‌م دێت . نه‌بوونی بوێری و ئازایه‌تی له‌لای قوتابی و خوێندكاری ئێمه پاش ئه‌وه‌ی له خێزانه‌وه به‌م شێوه‌یه به‌رهه‌م دێت به هه‌مان شێوه‌ش مامۆستا گوێگرێكی باش نیه،ژماره‌یه‌كی كه‌می مامۆستا له هه‌ردوو ره‌گه‌ز بوونیان هه‌یه له هه‌موو ناوه‌نده‌كانی خوێندندا به زانكۆشه‌وه كه ده‌رفه‌ت بده‌ن به قوتابی و خوێندكار بۆ قسه‌كردن بێ شكاندن و رووخاندنی وه یان ته‌رخانكردنی به‌شێك له‌كاته‌كه‌ی بۆ گوێگرتن له كێشهو گرفته‌كانی،هه‌روه‌ها له‌لای خودی مامۆستا خۆشی بوونی نی یه‌كه ناتوانێت ئازایانه ره‌خنه‌بگرێت له شتی راست بڵێت راست له هه‌ڵه‌شدا بڵێت هه‌ڵه‌یه،ده‌زانێت له‌كاتی دركردن به هه‌ڵه‌و ره‌خنه‌گرتندا تووشی چ سسزایه‌ك ده‌بێته‌وه له‌لایه‌ن به‌رێوه‌به‌ره‌وه به هه‌مان شێوه له ناو فه‌رمانگه‌كاندا هه‌مان ترس بوونی هه‌یه له لای فه‌رمانبه‌ران،وه‌ك په‌نده كوردیه‌كه‌ی ده‌ڵێت “ده‌ست به كڵاوه‌كه‌ته‌وه بگره با نه‌یبات ” لێره‌دا هیچ بوارێك بۆ ئازایه‌تی و بوێری نامێنێته‌وه.
هۆیه‌كی تر حه‌زی تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه له‌كه‌سی بوێرو ئازا له كاتی ووتن و ئاشكراكردنی راستیه‌كاندا ئیتر به‌هه‌ر شێوه‌یه‌ك بێت به ووته، یان پشتگوێ خستن،یان تێروانینی به چاوێكی جیاواز له‌جاران،بایه‌خ نه‌دان به كارو چالاكیه‌كانی،زۆر جار تێبینی ده‌كه‌ین مامۆستا گه‌ر له پۆلێكدا یان له گروپێكدا ته‌نانه‌ت له ناوه‌ندی زانكۆشدا یه‌كێك له خوێندكاره‌كان گیانی بوێری تیا به‌رجه‌سته بووبێت به‌داخه‌وه ده‌خرێته خانه‌ی پشتگوێخستنه‌وه و ده‌كرێته كه‌سێك بۆ جارێكی دی نه‌توانێت قسه له‌سه‌ر هیچ دیارده‌یه‌ك بكات هه‌میشه بێده‌نگ و ملكه‌چی هه‌موو كه‌س و بریارێك بێت بێ گفتوگۆو بیروراگۆرینه‌وه، واته نابێته كه‌سێكی ره‌خنه‌گر وخاوه‌ن بریار.
لێره‌دا ده‌توانین جیاوازی بكه‌ین له نێوان كۆمه‌ڵگه‌ی پێشكه‌وتوو كۆمه‌ڵگه‌ی دواكه‌وتوو،كۆمه‌ڵگه‌ی پێشكه‌وتوو به مانای ووشه پێشكه‌وتوو تاكێك به‌رهه‌م دێنێت له هه‌موو كاتێكدا قسه‌ی هه‌یه،بیرورای هه‌یه،ده‌ربرینی هه‌یه،بێ ترس له رووبه‌رووبوونه‌وه‌ی سسزای جه‌سته‌یی و مه‌عنه‌وی،به‌ڵام كۆمه‌ڵگه‌ی دواكه‌وتوو ته‌واو پێچه‌وانه‌ی ئه‌مانه‌یه، كه‌واته چۆن داوای پێشكه‌وتن و ئازادی تاكه‌كه‌س بكه‌ین له كاتێكدا قبوڵی ره‌خنه‌و راستیه‌كان نه‌كه‌ین.
گێلاس عه‌بدوڵا
ماسته‌ر ده‌روونناسی
گوڵ ئاسوودەیی بە ئافرەت دەبەخشێت...
.jpg)
گوڵ ئاسوودەیی بە ئافرەت دەبەخشێت... لە لێکۆڵینەوەیەکدا کە لە زانکۆی نیوجێرسی ئەمەریکی ئەنجام دراوە، ئەوە سەلمێنراوە کە پێشکەشکردنی چەپکە گوڵ بە ئافرەت، تواناکانی لە ڕووی ئاسوودەیی، لایەنی کۆمەڵایەتی، هەڵسوکەوتی لەگەڵ دەوروبەر و لایەنی دەروونی بەهێزتر دەکات. هەر لە لێکۆڵینەوەکەدا کە 174 ئافرەت و 51 پیاو بەشدارییان تێدا کرد، دەرکەوت ئەوانە چەپکە گوڵییان پێشکەش کراوە زیاتر هەستییان بەخۆشی ژیان کردووە، هەروەها لە خەمۆکیش ڕزگارییان بووە بەبەراورد لەگەڵ ئەوانەی کە چەپکە گوڵییان پێشکەش نەکراوە
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=214993638653936&set=a.131708706982430.29276.131705653649402&type=1&relevant_count=1
لێبوردەیی ... دەرمانێك بۆ ئارامی ڕۆح ..
لێبوردەیی ... دەرمانێك بۆ ئارامی ڕۆح ..
وەك هەرلاوێكی تر پاش هەوڵ‌و كۆششێكی زۆر‌و شەونخوونی ڕەنجی شانی كۆكردەوە بۆ پێكهێنانی خێزانێكی بچكۆلانە، بۆئەوەی پاش خۆی نەوەیەك بخاتەوە‌و میراتگری ئەو ماڵ‌و سامانەی بێتو بەبەختەوەری بۆ خۆی‌و نەوەكانی خۆی بەكاری بهێنێت.
خەونەكەی هاتەدی‌و خوای گەورە كوڕێكی پێ بەخشین‌و بەوپەڕی دڵسۆزی‌و میهرەبانی كۆرپەكەیان پێگەیاند، تا ئەو كاتەی كاتی دیاریكراوی سەرزەوی كۆتایی هات‌وماڵاوایی لە نەوەو خێزان‌و دنیا كردو گیانی سپارد، كوڕە تاقانەكەی لەگەڵ دایكە پیرەكەیدا ژیانی بەسەر دەبرد، بێئەوەی هیچ كەم‌و كوڕی، یان بێزارییەك لە دایەی بە تەمەنیەوە هەبێت، نەیتوانی لەوێ بمێنێتەوە‌و هەرچی سەروەت‌و سامانی چەند ساڵەی ڕەنجی باوانی هەبوو، لەگەڵ خۆی برد‌و ماڵی بەجێهێشت، سەروەت‌و
سامان توانیان سروشتی كوڕە بگۆڕن‌و لە خۆی بایی ببێت، هەر بەوەشەوە نەوەستا هەموو سامانەكەی بە هەدەر برد‌و تەنانەت كەمێكیشی بۆ پێویستی خۆی نەهێشتەوە، گەیشتە حاڵێك كە شایانی بەزەیی بوو، هەموو شتێكی لەكیس چوو، ئاوارە بوو بە ناو ڕێگەو كۆڵانەكاندا بە قەرزاری‌و زەلیلی دەسوڕایەوە، هیچ هاوڕێیەك قبوڵی نەدەكرد‌و دەرگای لێ نەدەكردەوە‌و پاڵپشتی نەبوون‌و لەو بارودۆخە ناهەموارەیدا بەجێیان هێشت، تەنها كەسێك كە مابوو دایكی بوو كە ناپاكی بەرامبەر كردو لەو تەنهاییە بەجێی هێشتبوو، گەڕایەوە بۆ ئەو شوێنەی كە لێی پەروەردە بوو، كەمێك لە ماڵەكەی دایكی ڕاماو پاسان لەسەر پارچە كاغەزێكی بچووك نووسی: دایە گیان من هەفتەی داهاتوو دەگەڕێمەوە بۆ لات، ئەگەر تۆ بتەوێت لێم خۆش ببیت‌و لە هەڵەكانم ببوری، ئەوا قردێلەیەكی سپی بكە بە درەختەكەی حەوشەوە، ئەگەر لێشم خۆش نابیت ئەوا هیچ شتێك هەڵمەواسە، كاغەزەكەی لە بەردەرگاكە دانا، كاتێك ئەو ڕۆژەی چاوەڕێی دەكرد هات‌و بەرەو دایەی بەتەمەنی دەگەڕایەوە بە شڵەژاوی‌و ترسەوە دڵی بەخێرایی لێی دەدا بیری لە قردێلەی سەردرەختەكە دەكردەوە، بەڵام زۆر سەرسام بوو بە بینینی درەختەكە چونكە هەمووی بە قردێلەی سپی داپۆشرابوو!! ئەوەش بە مانای لێخۆش بوونی تەواو بۆ كوڕە تاقانەكەی.
چەندە جوانە ئەو هەڵوێستە، لەوە جوانتر لێبوردەیی‌و لێخۆشبوونە كە دڵ‌و گیان شاد‌و بەختەوەر دەكات، ڕەنگێكی تر بە ژیان دەبەخشێت‌و وادەكات دونیا بە شێوەی مۆمێك بۆ ڕەزامەندی‌و خۆشبەختی ڕووناكی پەخش دەكاتەوە.
لێبووردەیی توانایەكە بۆ دەربڕینی هەستێكی ڕاڕا كە پەیوەستە بە كارێكەوە لە ڕابردوویەكی دوور، یان نزیك ڕووی داوە....
لێبوردەیی بریتییە لە گەیشتن بە خاڵێك كە تیایدا دەزانیت كە تۆ پێویستت بە توڕە بوون نییە، هەستنەكردن بەوەی تۆ قوربانیت، بەوە ژیانت لە ئاشتی‌و ئازادی باشتری هەیە لە ژیانی پێشووت....
بەڵام هەستێكی خەمبارم هەیە بەوەی لە واقیعی ئێستادا لە دەست چووە..... چەند كەمن ئەوانەی دەتوانن‌و بەهێزن لە دەربڕینی ئەو وشەیەدا، بە وتنی ووشەی (لێت خۆش بووم) خوێنەرانی ئازیز:
- ئایا بوونی توانای لێبووردەیی خۆی لە خۆیدا بە هێزی نییە؟!
- بۆچی كەسانی تر قورسی‌و گرانی لە دەربڕینی ئەو وشەیەدا دەبینن؟!
- بۆچی لە بیرمان دەچێت كە هەموو هەڵە دەكەین‌و كەسیش نییە مەعسوم بێت؟!
- وشەی لە (ناخی دڵمەوە لێت خۆش بووم) لای تۆ چ مانایەك دەگەیەنێت؟!
- كەی خۆت لەو خاڵەدا دەبینیتەوە كە ئامادەبیت بۆ بەكارهێنانی؟!
- ئەی چ هەستێكت هەیە لە كاتی بیستنیدا؟؟
- كاتێك هەڵەیەك دەكەیت چۆن حەزدەكەیت، بەرامبەر لێت خۆشبێت، تۆش وەهابە، ئەگەر كەسێك هەڵەیەكی بەرامبەر كردیت، لێی ببوورە!
كەواتە بۆ ئەوەی ئاسوودە بین‌و ڕێگە نەدەین چی تر ڕق‌و كینە ئازاری ناخمان بدات با لێبوردەبین.
سوود لە كتێبی " صعود بلا حدود "وەرگیراوە.
وەك هەرلاوێكی تر پاش هەوڵ‌و كۆششێكی زۆر‌و شەونخوونی ڕەنجی شانی كۆكردەوە بۆ پێكهێنانی خێزانێكی بچكۆلانە، بۆئەوەی پاش خۆی نەوەیەك بخاتەوە‌و میراتگری ئەو ماڵ‌و سامانەی بێتو بەبەختەوەری بۆ خۆی‌و نەوەكانی خۆی بەكاری بهێنێت.
خەونەكەی هاتەدی‌و خوای گەورە كوڕێكی پێ بەخشین‌و بەوپەڕی دڵسۆزی‌و میهرەبانی كۆرپەكەیان پێگەیاند، تا ئەو كاتەی كاتی دیاریكراوی سەرزەوی كۆتایی هات‌وماڵاوایی لە نەوەو خێزان‌و دنیا كردو گیانی سپارد، كوڕە تاقانەكەی لەگەڵ دایكە پیرەكەیدا ژیانی بەسەر دەبرد، بێئەوەی هیچ كەم‌و كوڕی، یان بێزارییەك لە دایەی بە تەمەنیەوە هەبێت، نەیتوانی لەوێ بمێنێتەوە‌و هەرچی سەروەت‌و سامانی چەند ساڵەی ڕەنجی باوانی هەبوو، لەگەڵ خۆی برد‌و ماڵی بەجێهێشت، سەروەت‌و
سامان توانیان سروشتی كوڕە بگۆڕن‌و لە خۆی بایی ببێت، هەر بەوەشەوە نەوەستا هەموو سامانەكەی بە هەدەر برد‌و تەنانەت كەمێكیشی بۆ پێویستی خۆی نەهێشتەوە، گەیشتە حاڵێك كە شایانی بەزەیی بوو، هەموو شتێكی لەكیس چوو، ئاوارە بوو بە ناو ڕێگەو كۆڵانەكاندا بە قەرزاری‌و زەلیلی دەسوڕایەوە، هیچ هاوڕێیەك قبوڵی نەدەكرد‌و دەرگای لێ نەدەكردەوە‌و پاڵپشتی نەبوون‌و لەو بارودۆخە ناهەموارەیدا بەجێیان هێشت، تەنها كەسێك كە مابوو دایكی بوو كە ناپاكی بەرامبەر كردو لەو تەنهاییە بەجێی هێشتبوو، گەڕایەوە بۆ ئەو شوێنەی كە لێی پەروەردە بوو، كەمێك لە ماڵەكەی دایكی ڕاماو پاسان لەسەر پارچە كاغەزێكی بچووك نووسی: دایە گیان من هەفتەی داهاتوو دەگەڕێمەوە بۆ لات، ئەگەر تۆ بتەوێت لێم خۆش ببیت‌و لە هەڵەكانم ببوری، ئەوا قردێلەیەكی سپی بكە بە درەختەكەی حەوشەوە، ئەگەر لێشم خۆش نابیت ئەوا هیچ شتێك هەڵمەواسە، كاغەزەكەی لە بەردەرگاكە دانا، كاتێك ئەو ڕۆژەی چاوەڕێی دەكرد هات‌و بەرەو دایەی بەتەمەنی دەگەڕایەوە بە شڵەژاوی‌و ترسەوە دڵی بەخێرایی لێی دەدا بیری لە قردێلەی سەردرەختەكە دەكردەوە، بەڵام زۆر سەرسام بوو بە بینینی درەختەكە چونكە هەمووی بە قردێلەی سپی داپۆشرابوو!! ئەوەش بە مانای لێخۆش بوونی تەواو بۆ كوڕە تاقانەكەی.
چەندە جوانە ئەو هەڵوێستە، لەوە جوانتر لێبوردەیی‌و لێخۆشبوونە كە دڵ‌و گیان شاد‌و بەختەوەر دەكات، ڕەنگێكی تر بە ژیان دەبەخشێت‌و وادەكات دونیا بە شێوەی مۆمێك بۆ ڕەزامەندی‌و خۆشبەختی ڕووناكی پەخش دەكاتەوە.
لێبووردەیی توانایەكە بۆ دەربڕینی هەستێكی ڕاڕا كە پەیوەستە بە كارێكەوە لە ڕابردوویەكی دوور، یان نزیك ڕووی داوە....
لێبوردەیی بریتییە لە گەیشتن بە خاڵێك كە تیایدا دەزانیت كە تۆ پێویستت بە توڕە بوون نییە، هەستنەكردن بەوەی تۆ قوربانیت، بەوە ژیانت لە ئاشتی‌و ئازادی باشتری هەیە لە ژیانی پێشووت....
بەڵام هەستێكی خەمبارم هەیە بەوەی لە واقیعی ئێستادا لە دەست چووە..... چەند كەمن ئەوانەی دەتوانن‌و بەهێزن لە دەربڕینی ئەو وشەیەدا، بە وتنی ووشەی (لێت خۆش بووم) خوێنەرانی ئازیز:
- ئایا بوونی توانای لێبووردەیی خۆی لە خۆیدا بە هێزی نییە؟!
- بۆچی كەسانی تر قورسی‌و گرانی لە دەربڕینی ئەو وشەیەدا دەبینن؟!
- بۆچی لە بیرمان دەچێت كە هەموو هەڵە دەكەین‌و كەسیش نییە مەعسوم بێت؟!
- وشەی لە (ناخی دڵمەوە لێت خۆش بووم) لای تۆ چ مانایەك دەگەیەنێت؟!
- كەی خۆت لەو خاڵەدا دەبینیتەوە كە ئامادەبیت بۆ بەكارهێنانی؟!
- ئەی چ هەستێكت هەیە لە كاتی بیستنیدا؟؟
- كاتێك هەڵەیەك دەكەیت چۆن حەزدەكەیت، بەرامبەر لێت خۆشبێت، تۆش وەهابە، ئەگەر كەسێك هەڵەیەكی بەرامبەر كردیت، لێی ببوورە!
كەواتە بۆ ئەوەی ئاسوودە بین‌و ڕێگە نەدەین چی تر ڕق‌و كینە ئازاری ناخمان بدات با لێبوردەبین.
سوود لە كتێبی " صعود بلا حدود "وەرگیراوە.
8ریگا بۆ باریزگارى دروستى ده‌رونیت
.jpg)
8ریگا بۆ باریزگارى دروستى ده‌رونیت
بیگومان ریگا زۆرن بۆ باریزگارى ده‌روونى ئه‌مه 8خالى گرنگ
ه بۆ ئه‌و مه‌به‌سته
1.هه‌ول بده‌له خۆت بكه‌یت و خۆت بناسى
2.فیربه كیشه‌كانت به ریكاى راست و كونجاو جاره‌سه‌ر بكه‌ى
3.هه‌ول بده له ته‌مه‌نتا ئامانجت هه‌بی
4.بیویسته هاوریى باش و نزیكت هه‌بى
5.له‌مامه‌له كردنت له‌كه‌ل ده‌وروبه‌ر راستكۆبه
6.زیاتر بیرو هۆشت لاى ئه‌مرۆو دوا رۆزت بى
7.ئه‌و كاره‌ى ئه‌یكه‌ى به وردى بیكه‌و به ئه‌نجامى بكه‌یه‌نه
8.به‌شدارى جالاكیه‌كان بكه
به ئومیدى سودبه‌خش بون
گەر هەستت بە خەمۆكی كرد، لە ئاستیدا كەمتەر خەم مەبە
گەر هەستت بە خەمۆكی كرد، لە ئاستیدا كەمتەر خەم مەبە
خەمۆكی یان (كابە) نەخۆشییەكە دەبێتە هۆی ئەوەی كە نەخۆش بۆ ماوەی دوو هەفتە تووشی ئازاردان بكات و وای لێ بكات ژیانی لێ تاڵ ببێت. تەنانەت هەست بە بێ هیوایی بكات.
نەخۆشی خەمۆكی وا لە مرۆڤی تووش بوو دەكات كە نەتوانێ وەك پێویست چالاكی و كارو كردەوەی رۆژانەی بە رێكی ئەنجام بدات، ئەم نەخۆشییە ناكرێ وەك خەمۆكییەكی كاتی سەیر بكرێت و بۆ ماوەیەك لەبیرت بچێتەوە. جگە لەوەش ناكرێ وەك نەخۆشییەكی دەروونی ئاسایی سەیر بكرێت. ئەمەیان نەخۆشییەكی جەستەیی فسیۆلۆژییە كە بەهۆی ئەو نەخۆشییەوە گۆڕانكاری كیمیایی لە مێشكدا دروست دەبێ.
خەمۆكی لە ریزی نەخۆشییە درێژمەوداكان سەیرناكرێ، وەك نەخۆشی شەكرە و قورعە و ...هتد. ئەوەی كە تووشی ئەو نەخۆشییە دەبێت ناتوانێ بێ یارمەتی دەرەكی و پزیشكی خۆی رێگای چارەسەرەی بۆخۆی دابنێت. لە 90% ی تووشبوان بەنەخۆشی خەمۆكی لە رێگای پزیشكەوە چارەسەر دەبن. جاری واش هەیە ئامۆژگاری بە سوود لە دەرمان باشترە. لەم سەردەمەدا بۆ چارەسەركردنی ئەم نەخۆشییە دابینكراوە.
خەمۆكیش زۆر جۆری هەیە وەك:
1- خەمۆكیی مەترسیدار: گەلێك جارانیش بە نەخۆشی خەمۆكیی یەك سەرە ناو دەبرێت. ئەم جۆرەیان رەنگە ساڵێك بخایەنێ، ئەگەر بێتو چارەسەری نەكەی. دەبێتە هۆی سەرهەڵدانی سەرئێشە و خۆراك هەرس نەكردن و دوورەپەرێزی لەنیشانەكانی ئەم نەخۆشییەن.
2- خەمۆكیی دووسەرە: ئەمجۆرە خەمۆكییە پێشتر بێ ئۆقرەیی "وەسواسی" ناو دەبرا، باری سروشتی دەروونی ئەم جۆرە نەخۆشانە هەر جارە و بەبێ هۆیەكی ئەوتۆ..سەرەو لیژی بەخۆیەوە دەبینێ. تووشبوو بەخەمۆكی دووسەرە هەست بە هەندێ ترس دەكا كە هیچ سەرچاوە و هۆكارێكی لێبەدیناكرێت.
3- خەمۆكی وەرزی: جۆرە خەمۆكییەك هەیە كە بەهۆی كەم خورادن و خۆنەدانە بەر خۆر روو دەدات، ئەم خەمۆكییە بە زۆری لە نیوەی گۆی زەوی باكورو لە كۆتایی وەرزی پایز و زستاندا سەرهەڵدەدا، كاتێ رۆژ كورت دەبێتەوە، هەروەها ئەم جۆرە خەمۆكییە لە هەندێ وڵاتدا روو دەدات كە وەرزەكانی ساڵیان تیادا دیارە.
چارەسەركردنی خەمۆكیی لە رۆژگاری ئەمڕۆماندا سەركەوتنی گەورەی بەخۆوە بینیوە، لە پێشوویانەوەش بەكارهێنانی ئامۆژگاری دەروونییە كە تەكنەلۆژۆیای سایكۆلۆژی سەردەم رەخساندوویەتی. بەكارهێنانی دەرمانی دژ بەخەمۆكیش هاوسەنگی كیمیایی دەگەڕێنێتەوە باری ئاسایی خۆی.
چارەسەركردن بە كارەبا واتە "Electrical shock" بۆ زۆر بواری وربوون و ئاگا لە خۆنەمان بەكاردێت. رێژەی سەركەوتن لە چارەسەری ئەم نەخۆشییانە لە نێوان 8% و لە 90% بووە، راهێنانی وەرزشی كاریگەری خۆی نیشانداوە لە خۆشكردنی باری سروشتی دەروونی نەخۆشەكە. بەكارهێنانی داودەرمان هاوكاتە لەگەڵ گرتنەبەری رێگە چارەسەری بە رێگەی ئامۆژگارییەوە كاراییەكی زیاتری بەخشیوە.
دەرمانی هێوركردنەوەی تایبەت دەستدەكەوێت بۆ ئەو كەسانەی نیازی كردەی خۆكوژییان لەدڵدا نواندووە.
خەمۆكی یان (كابە) نەخۆشییەكە دەبێتە هۆی ئەوەی كە نەخۆش بۆ ماوەی دوو هەفتە تووشی ئازاردان بكات و وای لێ بكات ژیانی لێ تاڵ ببێت. تەنانەت هەست بە بێ هیوایی بكات.
نەخۆشی خەمۆكی وا لە مرۆڤی تووش بوو دەكات كە نەتوانێ وەك پێویست چالاكی و كارو كردەوەی رۆژانەی بە رێكی ئەنجام بدات، ئەم نەخۆشییە ناكرێ وەك خەمۆكییەكی كاتی سەیر بكرێت و بۆ ماوەیەك لەبیرت بچێتەوە. جگە لەوەش ناكرێ وەك نەخۆشییەكی دەروونی ئاسایی سەیر بكرێت. ئەمەیان نەخۆشییەكی جەستەیی فسیۆلۆژییە كە بەهۆی ئەو نەخۆشییەوە گۆڕانكاری كیمیایی لە مێشكدا دروست دەبێ.
خەمۆكی لە ریزی نەخۆشییە درێژمەوداكان سەیرناكرێ، وەك نەخۆشی شەكرە و قورعە و ...هتد. ئەوەی كە تووشی ئەو نەخۆشییە دەبێت ناتوانێ بێ یارمەتی دەرەكی و پزیشكی خۆی رێگای چارەسەرەی بۆخۆی دابنێت. لە 90% ی تووشبوان بەنەخۆشی خەمۆكی لە رێگای پزیشكەوە چارەسەر دەبن. جاری واش هەیە ئامۆژگاری بە سوود لە دەرمان باشترە. لەم سەردەمەدا بۆ چارەسەركردنی ئەم نەخۆشییە دابینكراوە.
خەمۆكیش زۆر جۆری هەیە وەك:
1- خەمۆكیی مەترسیدار: گەلێك جارانیش بە نەخۆشی خەمۆكیی یەك سەرە ناو دەبرێت. ئەم جۆرەیان رەنگە ساڵێك بخایەنێ، ئەگەر بێتو چارەسەری نەكەی. دەبێتە هۆی سەرهەڵدانی سەرئێشە و خۆراك هەرس نەكردن و دوورەپەرێزی لەنیشانەكانی ئەم نەخۆشییەن.
2- خەمۆكیی دووسەرە: ئەمجۆرە خەمۆكییە پێشتر بێ ئۆقرەیی "وەسواسی" ناو دەبرا، باری سروشتی دەروونی ئەم جۆرە نەخۆشانە هەر جارە و بەبێ هۆیەكی ئەوتۆ..سەرەو لیژی بەخۆیەوە دەبینێ. تووشبوو بەخەمۆكی دووسەرە هەست بە هەندێ ترس دەكا كە هیچ سەرچاوە و هۆكارێكی لێبەدیناكرێت.
3- خەمۆكی وەرزی: جۆرە خەمۆكییەك هەیە كە بەهۆی كەم خورادن و خۆنەدانە بەر خۆر روو دەدات، ئەم خەمۆكییە بە زۆری لە نیوەی گۆی زەوی باكورو لە كۆتایی وەرزی پایز و زستاندا سەرهەڵدەدا، كاتێ رۆژ كورت دەبێتەوە، هەروەها ئەم جۆرە خەمۆكییە لە هەندێ وڵاتدا روو دەدات كە وەرزەكانی ساڵیان تیادا دیارە.
چارەسەركردنی خەمۆكیی لە رۆژگاری ئەمڕۆماندا سەركەوتنی گەورەی بەخۆوە بینیوە، لە پێشوویانەوەش بەكارهێنانی ئامۆژگاری دەروونییە كە تەكنەلۆژۆیای سایكۆلۆژی سەردەم رەخساندوویەتی. بەكارهێنانی دەرمانی دژ بەخەمۆكیش هاوسەنگی كیمیایی دەگەڕێنێتەوە باری ئاسایی خۆی.
چارەسەركردن بە كارەبا واتە "Electrical shock" بۆ زۆر بواری وربوون و ئاگا لە خۆنەمان بەكاردێت. رێژەی سەركەوتن لە چارەسەری ئەم نەخۆشییانە لە نێوان 8% و لە 90% بووە، راهێنانی وەرزشی كاریگەری خۆی نیشانداوە لە خۆشكردنی باری سروشتی دەروونی نەخۆشەكە. بەكارهێنانی داودەرمان هاوكاتە لەگەڵ گرتنەبەری رێگە چارەسەری بە رێگەی ئامۆژگارییەوە كاراییەكی زیاتری بەخشیوە.
دەرمانی هێوركردنەوەی تایبەت دەستدەكەوێت بۆ ئەو كەسانەی نیازی كردەی خۆكوژییان لەدڵدا نواندووە.
https://www.facebook.com/psychology.new
الاشتراك في:
الرسائل (Atom)